Opieka, wychowanie, terapia w domach dziecka

Abstract

Niniejsza praca jest zatem próbą nowego, być może kontrowersyjnego - w aktualnej praktyce wychowawczej placówek opieki całkowitej - spojrzenia na istotę pracy psychokorekcyjnej z dzieckiem „sierocym”, zaburzonym w rozwoju i przystosowaniu społecznym. Jednocześnie stanowi ona rezultat wieloletnich zainteresowań autorki problematyką terapii psychopedagogicznej oraz wcześniejszej działalności naukowej dotyczącej terapeutycznych aspektów przygotowania pedagogów do pracy zawodowej przez uczelnie wyższe. Praca składa się z siedmiu rozdziałów. W rozdziale I dokonano analizy potrzeb i możliwości pracy terapeutyczno-wychowawczej w instytucjonalnym środowisku wychowawczym domu dziecka. Rozdział II poświęcono psychopedagogicznym aspektom postępowania terapeutycznego w procesie wychowania. W rozdziale III omówiono podstawowe problemy metodologiczne pracy i przedstawiono hipotetyczny model zależności między czynnikami determinującymi pracę terapeutyczno-wychowawczą a klimatem społecznym. Nawiązując do przyjętych założeń badawczych, uzasadniono dobór metod oraz zastosowaną procedurę badawczą. Rozdziały IV-VI zawierają analizę ilościową i jakościową uzyskanych danych empirycznych. W rozdziale IV przedstawiono interpretację ilościową i jakościową wyników badań nad klimatem społecznym domu dziecka jako podstawowym wskaźnikiem efektywnej pracy terapeutyczno-wychowawczej. Rozdział V zawiera wyniki badań dotyczące kompetencji wychowawców domów dziecka jako czynników determinujących efektywność pracy terapeutyczno- wychowawczej. W rozdziale VI analizowano dane empiryczne dotyczące pedagogicznych i społecznych uwarunkowań klimatu społecznego w domach dziecka. Rozdział VII stanowi podsumowanie; dokonano w nim weryfikacji hipotez oraz sformułowano wnioski końcowe i postulaty optymalizacyjne. W literaturze pedagogicznej niewiele jest pozycji, których treścią byłaby analiza empiryczna pracy wychowawczej domu dziecka. Podjęta w niniejszym opracowaniu problematyka rzadko jest przedmiotem badań krajowych. Brak opracowań naukowych zgodnych tematycznie z pracą utrudnił przeprowadzenie w pełnym zakresie analizy porównawczej: w części teoretycznej - literatury przedmiotu, a metodologicznej - własnych danych empirycznych z wynikami innych badań naukowych. Niemniej praca, choć zapewne nie pozbawiona niedociągnięć i braków, jest próbą wypełnienia w jakimś stopniu luki w literaturze przedmiotu i dlatego autorka ma nadzieję, że znajdzie ona grono czytelników profesjonalnie zainteresowanych tą problematyką, a także powinna zainteresować studentów kierunków pedagogicznych.