Teoretyczna i eksperymentalna analiza edukacji ekologicznej młodzieży

Abstract

Projektowanie procesu edukacji ekologicznej powinno być oparte na dokładnej analizie treści nauczania, zastosowaniu aktywizujących metod i technik kształcenia, a także użytych środków dydaktycznych, umiejętności aktywizacji słuchaczy oraz ich możliwości percepcyjnych. W pracy opisano cele edukacji ekologicznej, warunki kształtowania świadomości i postaw ekologicznych. Podano przykłady zachowań człowieka wobec biotycznych elementów środowiska naturalnego. Scharakteryzowano oraz zilustrowano wybranymi programami autorskimi formy i metody ekologicznego kształcenia. Ukazano proces edukacji ekologicznej w polskim szkolnictwie podstawowym, ponadpodstawowym, średnim i wyższym, ilustrując go przykładami opartymi na sondażach środowiskowych. Zwrócono uwagę na istotę procesu ekoedukacji w rewalidacji młodzieży niepełnosprawnej w ośrodkach specjalnych. Opisano działania proekologiczne w procesie edukacji nieformalnej. Głównym celem niniejszej pracy jest kompleksowe ujęcie jakości kształcenia i wychowania ekologicznego, począwszy od teoretycznego opisu procesu ekoedukacji, poprzez analizę wyników badań empirycznych, aż do wykorzystania ich w obliczeniach statystycznych. Celem badań eksperymentalnych była ocena efektywności ekologicznego kształcenia i wychowania, prowadzonego na kierunku wychowanie techniczne w Akademii Pedagogicznej w Krakowie. Badania ankietowe często prowadzono z zastosowaniem sposobu panelowego dla uzyskania różnic w poziomie wiedzy i świadomości ekologicznej. Badaniami objęto kilkuset studentów. Na podstawie opracowanej procedury dokonano oceny jakości kształcenia w zależności od stosowanych metod i środków dydaktycznych, jak również innych istotnych czynników. Analiza wyników eksperymentu wykazała znaczący wpływ prowadzonych zajęć z edukacji ekologicznej, wyrażony istotnym statystycznie wzrostem poziomu wiedzy ekologicznej badanych studentów oraz ich wysoką świadomością ekologiczną i prozdrowotną. Wyniki badań ujawniają, iż zastosowanie aktywizujących metod nauczania oraz naturalnych środków dydaktycznych daje najlepsze rezultaty w osiąganiu zamierzonych celów. Pozwalają stwierdzić także przydatność zastosowanych metod statystycznych do oceny skuteczności procesu edukacji oraz do weryfikacji prognoz wyników kształcenia.

Design of ecological education process should be based on detailed analysis of the subject, use of activating teaching methods and techniques as well as used teaching means, the ability to activate listeners and their perception abilities. In the paper goals of ecological education, and conditions for creating ecological attitudes and awareness have been described. Examples of human behaviour towards biotic elements of natural environment Forms and methods of ecological education have been characterised and illustrated with selected teaching programmes. Ecological education process in the Polish educational system on primary, secondary and higher levels have been shown, together with examples based on opinion polls. The importance of eco-educational process in revalidation of disabled children in special centres has been stressed. Pro-ecological activities in informal education have also been described. The main goal of the paper is a complex picture of ecological education, beginning with the theoretical description of eco-educational process, through the analysis of empirical investigation results, till their use in statistical calculations. The aim of experimental investigations was the effectiveness evaluation of ecological education process, which was taught during Technical Education Course at The Peadagogical University in Cracow. The survey was carried out using panel discussion methods in order to elicit differences of ecological knowledge and awareness. The investigation covered several hundred of students. The evaluation of educational quality depending on applied teaching methods, means and other important factors was done on the base of the elaborated procedure. The analysis of the results has shown a significant influence of ecological education classes, which was expressed by a statistic growth of educational knowledge level of the students and their high ecological and pro-health awareness. The investigation results show also, that the application of activating teaching methods and natural teaching means give better results in achieving assumed goals. The results obtained also indicate the usefulness of applied statistical methods in evaluating the effectiveness of the educational process and the verification of educational forecasts.