Uważne czytanie : w kręgu liryki XX wieku

Abstract

Przedstawione tu taktyki dociekliwego czytania (close reading) mieszczą się w porządku sztuki interpretacji, która w koncepcji Janusza Sławińskiego obejmuje drugą fazę procesu interpretacji. Wskazane pole działania należy więc przede wszystkim do odbiorcy-badacza, ale może także stanowić przestrzeń dla krytycznych penetracji czytelnika-znawcy, który wykorzystując swoje bogate oczytanie i wrażliwość estetyczną, potrafi zbudować w akcie konkretyzacji i późniejszej wypowiedzi metatekstowej - rzecz wartościową (Roman Ingarden określiłby ją jako przedmiot estetyczny - dzieło sztuki). Omawiane w kolejnych rozdziałach tej książki sposoby uważnego czytania, korzystające z doświadczeń intertekstualizmu, psychoanalizy, krytyki tematycznej i feministycznej, stylów odbioru, korespondencji sztuk, paidii - występujących tu jako kategorie estetyczne, palimpsestów i medytacji przez literaturę mogą, a nawet powinny być naśladowane w potocznej praktyce lekturowej, w której należy rozpoznać znaczące elementy utworu, odkryć „chwyty” spinające całości, dobrać odpowiednie konteksty towarzyszące dziełu, a równocześnie zachować przyjemność płynącą z lektury, poddać się jej harmonizującemu działaniu. Wybrane i zaprezentowane tu teksty poetyckie zakorzenione są w liryce XX wieku, którą cechuje różnorodność użytych przez poetów języków. Czy ich znajomość odsłoni tajemnice, które kryją się w poezji i które ukryte są głęboko w jej odbiorcach - tych czytelnikach, którzy czytając uważnie utwory literackie, czytają też siebie?