Aktywność enzymów lizosomalnych w wybranych narządach i tkankach różnorasowych królików w procesie adaptacji do stresu

Abstract

W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące zmian aktywności enzymów przedziału lizosomalnego w procesie adaptacji do stresu klatkowego, przy jednoczesnym uwzględnieniu zmienności genetycznej badanych zwierząt, ich płci i różnorodności badanych tkanek i narządów. Do badań wybrano 51 samców i 45 samic królików trzech ras: Nowozelandzkiej Białej, Nitrańskiej i Zobor w wieku 6-9 miesięcy, o średniej masie ciała około 2,5 kg. Podzielono je na dwie grupy - doświadczalną (66 osobników) i kontrolną (30 osobników). Wszystkie zwierzęta utrzymywano w standardowych warunkach, żywiono jednorodną mieszanką przemysłową i zapewniono im stały dostęp do wody. Króliki grupy doświadczalnej poddano działaniu stresu "niepokojenia" określonego również stresem przenoszenia lub klatkowym. Polegał on na codziennym przenoszeniu badanych zwierząt do innych klatek i trwał do czasu osiągnięcia przez każde z nich masy 2,5 kg, tj. około trzech miesięcy. Króliki grupy kontrolnej umieszczono w klatkach, w których przebywały od momentu rozpoczęcia aż do zakończenia eksperymentu. W chwili osiągnięcia przez każdego królika wymaganej masy ciała, zwierzę zabijano (przez przerwanie rdzenia kręgowego) i zaraz pobierano fragmenty wątroby, nerek, mięśnia najdłuższego grzbietu i krew celem wyizolowania leukocytów i uzyskania surowicy. Fragmenty pobranych narządów a także mięśnia najdłuższego grzbietu homogenizowano i na drodze różnicowego wirowania wyodrębniano z nich wg metody Marzelli i Glaumanna (1980) frakcję lizosomalną. W uzyskanych frakcjach oraz w leukocytach i surowicy oznaczano aktywność następujących enzymów lizosomalnych: beta-glukuronidazy, beta-galaktozydazy, beta-glukozydazy, N-acetylo-beta glukozaminidazy, kwaśnej fosfatazy, alanylo-aminopeptydazy, leucylo-aminopeptydazy, esterazy lizosomalnej, lipazy lizosomalnej i katepsyny D. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono zróżnicowane zmiany aktywności badanych enzymów lizosomalnych zależne od rodzaju badanej tkanki lub narządu, płci i rasy badanego zwierzęcia. Wykazano, że glikozydazy a zwłaszcza beta-glukozydaza i N-acetylo-beta-glukozaminidaza okazały się najbardziej reaktywnymi wskaźnikami reakcji stresowej zaś najmniej czułym enzymem była kwaśna fosfataza. Najwyższą aktywność badanych enzymów lizosomalnych obserwowano w mięśniu i leukocytach, najmniejszą w nerce i surowicy (intravitale). Rasą najbardziej wrażliwą na działanie stresu klatkowego okazała się Nitrańska a najmniej Nowozelandzka.