Działalność powszechnej organizacji "Służba Polsce" w województwie rzeszowskim w latach 1948-1955

Abstract

W pracy zastosowano układ chronologiczno-problemowy, który z jednej strony był wynikiem przemyśleń autora, z drugiej zaś został mu częściowo narzucony przez jakość i zakres materiału źródłowego. Rozdział I wstępny zawiera charakterystykę województwa rzeszowskiego ze szczególnym uwzględnieniem warunków geograficznych, demograficznych, rolnictwa, przemysłu i szkolnictwa. Rozdział II poświęcony został genezie i powstaniu POSP zakończonej etapem prac przygotowawczych a następnie uruchomieniem organizacji SP na Rzeszowszczyźnie. Jego zadaniem było ukazanie najistotniejszych działań towarzyszących formowaniu się POSP. Kolejne rozdziały dotyczą wyłącznie rozwoju i działalności organizacji na terenie województwa rzeszowskiego. I tak, rozdział III ma za zadanie przedstawienie struktury zewnętrznej i wewnętrznej wszystkich jednostek organizacyjnych SP, ich warunków materialnych, kadry, a także rozwoju sieci komend gminnych, powiatowych i hufców włącznie ze stanem zorganizowania młodzieży. Rozdział IV przedstawia działalność polityczno-wychowawczą SP. Określa on stopień realizacji założeń programowych z uwzględnieniem tradycji ogólnoorganizacyjnych oraz w kontekście zadań stawianych organizacji przez władze polityczne, administracyjne i SP. Zawiera on również aspekty organizacji życia społecznego młodzieży junackiej w zespołach samorządowych. Rozdział następny ma na celu zaprezentowanie dorobku kulturalnego POSP na terenie województwa rzeszowskiego oraz rolę organizacji w umasowieniu sportu. Systematyczny wzrost zainteresowań junaków i junaczek tą działalnością stanowi myśl przewodnią tego rozdziału. Rozdział VI ukazuje przebieg szkolenia wojskowego w organizacji SP. Szczególny nacisk położono w nim na szkolenie ogólnowojskowe w podstawowych jednostkach organizacyjnych SP: komendach i hufcach. Ponadto zawiera on wykaz stanu ilościowego i jakościowego amunicji oraz treści dotyczące współpracy z wojskiem i LP2. Przedostatni rozdział traktuje o kształceniu zawodowym młodzieży. Problematyka tam zawarta koncentruje się głównie na kształceniu specjalistycznym w ośrodkach SP i na Przysposobieniu Rolniczym. Przedstawia on również udział młodzieży w szkolnictwie zawodowym. Rozdział VIII, a zarazem ostatni, ilustruje wkład pracy junaków i junaczek w rozwój ekonomiczny kraju oraz województwa rzeszowskiego. Zawiera on także dane statystyczne stanu zorganizowania młodzieży w brygadach, wartość wykonanych prac społecznych oraz zakres prac dorywczych i akcji. Charakterystycznym dla tego rozdziału było ukazanie atmosfery pracy i zaangażowania w niej junaków. W zakończeniu przedstawiono przebieg prac likwidacyjnych POSP na terenie województwa rzeszowskiego, stosunek społeczeństwa do tej organizacji, a nade wszystko ocenę działalności SP na Rzeszowszczyźnie. Jest to ocena globalna sporządzona w oparciu o oceny władz politycznych, administracyjnych, Komendy Głównej POSP oraz na podstawie własnych wniosków autora. Do opracowania tematu wykorzystano kilka metod badawczych, wśród których najbardziej przydatne okazały się: analiza dokumentów, metoda statystyczna, wywiadu oraz częściowo historyczno-porównawcza.