Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. 48. Studia de Arte et Educatione 3

Abstract

Tom trzeci studiów i refleksji o sztuce i nauczaniu, przygotowanych z okazji 25-lecia Instytutu Sztuki Akademii Pedagogicznej w Krakowie, zawiera materiały, które określiliśmy mianem drogi. To bowiem przykładowe drogi, którymi podążają nauczyciele sztuki, twórcy, badacze tworzący Instytut. W rozważaniach artystów o znaczeniu warsztatu w obrębie grafiki, autonomii i znaczeniu sztuki nowych mediów, roli przestrzeni i symbolu w rzeźbie czy inspirujących i pouczających możliwościach fotografii, widać głęboką wiedzę i prawdziwą fascynację możliwościami, które oferują uprawiane z pasją i wciąż na nowo odkrywane dziedziny. Myśl artystów ukazuje nie tylko ogólną wiedzę, możliwą do zdobycia dla krytyków i dla historyków sztuki, ale przede wszystkim znajomość specyfiki wybranych obszarów artystycznej działalności, subtelnych szczegółów technik, niuansów związanych z określonym rodzajem artystycznego wysiłku i charakterystycznego sposobu myślenia. Wiedzę zatem, która mimo często szybkiego dezaktualizowania się (tak stało się w wypadku niektórych starszych tekstów) nigdy nie będzie dostępna teoretykom. Taką specjalistyczną znajomość własnych dziedzin twórczości potwierdzają ilustracje prezentujące najczęściej własne prace i tworzące w pewnym stopniu równoległy dyskurs tej publikacji. Jednocześnie przemyślenia zdradzające zaangażowanie we własnym obszarze twórczym zawierają również istotne uwagi dotyczące fundamentalnych zagadnień artystycznych, estetycznych i w szerokim znaczeniu kulturowych, ujawniane szczególnie dzięki odkrywanym analogiom, zabiegom komparatystycznym, analizom dzieł i procesu twórczego, w tym nawet bardzo osobistych przeżyć twórczych. Prowadzona przez artystów-nauczycieli analiza przebiegu realizacji projektów dydaktycznych i ich efektów, stając się punktem wyjścia do refleksji o najbardziej charakterystycznych elementach twórczego myślenia w sztuce współczesnej, proponuje też odpowiedź na pytanie o kondycję nauczania sztuki w szkołach. W tym kontekście szczególnie wartościowe wydaje się wykorzystanie umiejętności artystycznych i refleksji wykraczającej z pola metodyki w stronę teorii sztuki, estetyki, filozofii, przy utrzymywaniu fundamentalnego związku z praktycznym działaniem. Taką wzbogacającą myślenie drogę wskazywać może też teoretyczna oryginalność interdyscyplinarnego podejścia badawczego, otwierającego szczególnie szerokie perspektywy. Drogi zdają się prowadzić do celu, który nazwać można wspólnotą sztuki i refleksyjnego myślenia.