Przemiany w gospodarce światowej : wybrane aspekty

Abstract

Książka, którą oddajemy w Państwa ręce, jest zatem analizą wybranych aktualnych problemów występujących we współczesnej gospodarce światowej, istotnych dla jej rozwoju, które determinują zmiany zachodzące na arenie międzynarodowej. Gospodarka światowa jest niezwykle złożonym organizmem, cechującym się nie tylko wielością podmiotów, ale i specyficznym systemem powiązań między nimi. Zawiłości te wyjaśnia rozdział pierwszy, prezentujący pojęcie gospodarki światowej, zmiany w jej przedmiotowej i podmiotowej strukturze oraz wynikające z nich implikacje. Gospodarka światowa ma charakter dynamiczny, podlega nieustannym przemianom, a dokonujące się równocześnie procesy integracji regionalnej i globalizacji zmieniają jej oblicze. Ważną rolę odgrywają przy tym ugrupowania integracyjne, przede wszystkim Unia Europejska, oraz inne organizacje i rynki regionalne. Istotnym zagadnieniem współczesnej gospodarki światowej jest także konkurencyjność państw i narodów oraz główne czynniki, które na nią wpływają. Z rozwojem gospodarki światowej, różnorodnych powiązań i współzależności wiążą się problemy (zwane globalnymi) stanowiące poważne bariery rozwojowe. We współczesnej gospodarce światowej następują dynamiczne zmiany o charakterze strukturalnym, które dotyczą wzrostu znaczenia krajów nowo uprzemysłowionych określanych rynkami wschodzącymi. Zagadnienia te przybliża drugi rozdział, poświęcony nowym kształtującym się centrom gospodarczym na świecie. Zaprezentowano w nim strukturę współczesnej gospodarki światowej, w której głównymi potęgami stają się państwa charakteryzujące się dużą liczbą ludności i dynamicznym wzrostem gospodarczym: Chiny, Indie, Brazylia, Rosja (BRIC). Kolejny, trzeci rozdział, poświęcony jest przemianom w regionie Europy Środkowo-Wschodniej i tworzeniu się tzw. nowej gospodarki. Miała ona tworzyć miejsca pracy w najnowocześniejszych branżach opartych na hi-tech, zmieniając obraz cywilizacyjny krajów, które obrały ścieżkę reform systemowych prowadzących do zastąpienia gospodarki niedoborów przez system oparty na wolnym rynku. Charakterystyczną cechą współczesnej gospodarki światowej jest wzrost znaczenia korporacji międzynarodowych, które ze względu na działalność ponadnarodową stają się motorem globalizacji. Są one także istotnym obszarem ekonomicznej i politycznej aktywności krajów przyjmujących kapitał, które swoją konkurencyjność w dużej mierze określają poprzez możliwości i realną skalę pozyskania inwestorów zagranicznych na swoim terenie. Próbę oceny wpływu tych inwestycji na kraj goszczący podejmuje rozdział czwarty. Kierunki zmian współczesnej gospodarki światowej determinowane są przez szereg czynników, spośród których jedne zyskują na znaczeniu, a inne stają się coraz mniej istotne. Czynnikami wyraźniej oddziałującymi na rozwój współczesnej ekonomii międzynarodowej są postęp techniczny, rozumiany jako pozytywne zmiany w zakresie stosowanych technik i technologii, oraz innowacyjność. Innowacyjności w gospodarce światowej poświęcony jest ostatni rozdział, w którym analizie poddano aktualną pozycję innowacyjną Unii Europejskiej oraz określono długotrwałe tendencje w zakresie innowacyjności na tle wiodących gospodarek światowych.