Teoria i praktyka oddziaływań profilaktyczno-wspierających rozwój osób z niepełnosprawnością. T. 3.1

Abstract

Cele pedagogiki specjalnej w przeszłości i w perspektywie przyszłości muszą zmierzać do wspomagania rozwoju biopsychospołecznego ludzi w biegu ich życia, zapobiegać pierwotnym i wtórnym konsekwencjom chorób, niepełnosprawności. W tym kontekście działania profilaktyczno-wspierające są, jak to określiła J. Doroszewska (1989), przedprożem pedagogiki specjalnej. Funkcja profilaktyczna pedagogiki specjalnej obejmuje: • wspomaganie zasobów w procesie rozwoju psychospołecznego w celu zapobiegania zaburzeniom lub trudnościom w rozwoju człowieka na różnych etapach jego życia; • tworzenie sprzyjających warunków do ograniczenia lub zahamowania pierwotnych zaburzeń wynikających z deprywacji sensorycznej lub społecznej; • zapobieganie wtórnym zaburzeniom, głównie w procesie przystosowania się człowieka do zróżnicowanych przestrzeni społecznych. Jakimi metodami i formami organizacyjnymi wspierać osobę z niepełnosprawnością w biegu jej życia? Z odpowiedzią na to pytanie zmierzyli się autorzy niniejszej monografii. Ich interdyscyplinarne i wielowymiarowe rozważania o charakterze teoretycznym mają poszerzyć wiedzę i umiejętności pedagoga-terapeuty, nauczyciela-wychowawcy w jego pracy zawodowej. Książkę podzielono na trzy części, które traktują o działaniach profilaktyczno- wspierających rozwój osób z niepełnosprawnością od dzieciństwa do dorosłości w perspektywie teorii, badań empirycznych i ich implikacji dla praktyki. Różnorodność omawianych zagadnień jest odzwierciedleniem postrzegania przez Autorów tego co społeczne w sprawach pojedynczych osób oraz tego co ogólne w odniesieniu do jednostki. Pierwsza część obejmuje rozważania teoretyczne na temat paradoksów często obserwowanych w kontaktach pomiędzy osobami pełno- i niepełnosprawnymi, żyjącymi wspólnie lub obok siebie w różnych przestrzeniach społecznych, edukacyjnych, komunikacyjnych, o charakterze integracji lub segregacji. W części drugiej zaprezentowane zostały wyniki z badań własnych Autorów, którzy skupili swą uwagę na problemie postrzegania rzeczywistości przez pryzmat subiektywnej oceny jakości życia. Opracowania w trzeciej części przedstawiają zróżnicowane metody i formy pracy z dziećmi z niepełnosprawnością intelektualną, dysfunkcją wzroku i mózgowym porażeniem dziecięcym. Proces wsparcia społecznego dotyczy zarówno grupy, do której skierowana jest pomoc, jak i osób pomagających. Autorzy niniejszej monografii mają nadzieję, że ich teoretyczne i praktyczne teksty wzbogacą warsztat pracy pedagogów specjalnych, nauczycieli- terapeutów oraz nauczycieli pracujących z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych oraz dorosłymi osobami z niepełnosprawnością. Kierujemy ją również do studentów, rodziców i innych osób zainteresowanych tą problematyką.