| dc.description.abstract | Celem pracy jest przedstawienie, w jaki sposób Charles Dickens był w Polsce czytany i recypowany. Zagadnienie
recepcji pisarza obcego (czy szerzej – literatury obcej) w kulturze narodowej wpisuje się w szerokie pole
komparatystyki. Dowodzą tego ustalenia zarówno teoretyczne (m.in. Hansa Roberta Jaussa, Roberta C. Holuba, Susan
Bassnett), jak i praktyczne (np. studia Zofii Sinko, Marty Skwary, Mirosławy Ziai-Buchholtz, Marcina
Cieńskiego, Sylwii Kucharuk). Kwestia ta wiąże się także z często poruszaną problematyką odbioru i odbiorcy.
Elementem recepcji społecznej mogą być również wypowiedzi pozaliterackie, glosy czytelnicze, jak np. dopisek
ołówkiem w pracy Mariana Szyjkowskiego Ossyan w Polsce.
Lektura pracy pozwala zauważyć elementy wspólne europejskim odczytaniom Dickensa: recepcja była różnorodna, mocno
uzależniona od warunków politycznych i historycznych, od mód estetycznych, od jakości, ilości i dostępności
tłumaczeń (często tworzonych z przekładów francuskich na inne języki narodowe); niektóre kraje, jak Hiszpania, mają
przekłady na języki dialektów (baskijski, kataloński i galijski). W badaniach tych podkreśla się i uzasadnia
podobieństwo Dickensa do niektórych cenionych w danym kraju pisarzy (np. Tołstoja i Dostojewskiego w Rosji,
hiszpańskiego prozaika Galdósa czy włoskiego pisarza Edmunda de Amicisa) oraz wpływ krytyki literackiej na rozwój
recepcji autora Pustkowia w poszczególnych krajach. Porównawcze zestawienie dat publikacji pierwszych przekładów
Dickensa na inne języki dowodzi dość wczesnego początku obecności pisarza w Polsce; pojawiły się one przed
pierwszymi tłumaczeniami portugalskimi, hiszpańskimi czy greckimi, a mniej więcej w tym samym czasie, co pierwsze
przekłady czeskie, rosyjskie i włoskie.
Metodologia badania recepcji w poszczególnych krajach opierała się przede wszystkim na chronologii i liczbie
przekładów oraz towarzyszących im pracach krytycznoliterackich. Swoiste cechy rozwoju literatur narodowych
powodowały, że obserwowanie recepcji Dickensa w każdym z tych kręgów akcentowało nieco inne obszary zagadnień,
przez co komparatystyczna analiza narodowych dziejów recepcji Dickensa jest wyjątkowo skomplikowana.
W każdym rozdziale niniejszej pracy utrzymano zasadę chronologicznego uporządkowania materiału, dzięki czemu
obserwacje czynione na źródłach literackich, krytycznoliterackich, publicystycznych i prasowych uwydatniają
wewnętrzne podobieństwa oraz pozwalają zaobserwować falowanie, tj. przypływy i odpływy problemów rozłożonych w
czasie. Mimo zebrania ogromnego materiału dokumentacyjnego, który tylko częściowo można było zacytować, dzieje
polskiej recepcji Dickensa w pierwszym jej stuleciu nie zostały wyczerpane. Do wyjątkowo ważnych zagadnień należy
problem tzw. serii przekładowych. Częściowo opisałam to w studiach szczegółowych, ale rozmiar zadania badawczego
to kwestia osobnej monografii. | pl_PL |
