Psychologia agresji na jawie i w marzeniach sennych

Abstract

Problematyka agresji budzi szerokie zainteresowanie ze względu na jej negatywną naturę i niepokojąco powszechną obecność w życiu społecznym. W psychologii agresja jest często badaną i bardzo dobrze opisaną kwestią. Inaczej jest w przypadku agresji w marzeniach sennych – ponieważ nie kończy się ona na jawie. O ile tematyka marzeń sennych z naukowej perspektywy jest stosunkowo często podejmowana w publikacjach autorów zagranicznych, o tyle jest to temat niszowy w publikacjach badaczy na gruncie polskim. Zagadnienie szczególnie interesujące, jakim jest agresja w marzeniach sennych, nie było do tej pory analizowane w badaniach krajowych. Brakuje ponadto monografii zbierającej i systematyzującej dotychczasową wiedzę na ten temat. Książka ta wychodzi naprzeciw powyższym potrzebom. W rozdziale pierwszym dokonano przeglądu teorii agresji w ujęciu historycznym oraz wyodrębniono ogólne nurty, do których można przypisać poszczególne koncepcje. Następnie przedstawiono rozważania na temat zachowania agresywnego (czynności realizowanych przez ludzi) i agresywności (właściwości przypisywanych osobie) w teoriach psychologicznych i badaniach. Opisano zależność pomiędzy zachowaniem agresywnym a agresją oraz agresywnością i gotowością do agresji. Przedmiotem rozważań w rozdziale drugim jest agresja w marzeniach sennych. W pierwszym podrozdziale zaprezentowano terminologię i definicje marzeń sennych, ze szczególnym uwzględnieniem definicji psychologicznych. Ich treść zależy od przyjętej perspektywy, stąd zostały zaprezentowane podejścia wyróżniane w literaturze przedmiotu. Przedstawiono również definicję marzeń sennych przyjętą na potrzeby niniejszej pracy. Następnie dokonano przeglądu teorii agresji w marzeniach sennych. Przedstawiono koncepcje nurtu psychologicznego oraz związane z nimi definicje agresji występującej w marzeniach sennych i jej funkcje. W rozdziale trzecim przedstawiono badania własne, dotyczące związku agresywności w marzeniach sennych z gotowością do agresji na jawie. Przedstawiony został proces opracowywania oraz wyniki analizy właściwości psychometrycznych dwóch narzędzi autorskich: Skali obserwacyjnej studenta (SOS) i Systemu ilościowej analizy agresji w marzeniach sennych. Następnie zaprezentowano wyniki badań właściwych z użyciem narzędzi autorskich oraz ograniczenia badań własnych.