Wybrane zagadnienia formowania się kompetencji moralnej u dzieci dyslektycznych

Abstract

Praca koncentruje się na problemie dysleksji i jej powiązaniach z zagadnieniem kompetencji moralnej. Celem pracy jest wskazanie na interdyscyplinarny charakter dysleksji i moralności. Zakres pracy wyznacza sześć rozdziałów podzielonych na podrozdziały i punkty. Trzy pierwsze rozdziały mają charakter opisowy, traktując kolejno o dysleksji, rozwoju moralnym człowieka na tle rozwoju społecznego i językowego, oraz kształtowaniu się pojęć moralnych jako elementu nabywania kompetencji moralnej. Rozdziały 4-6 przedstawiają badania własne autora, składając się z następujących części: metodologii badań własnych, prezentacji wyników badań, syntezie i interpretacji wyników badań. Celem badań było wykazanie poziomu zależności między dysleksją rozwojową a kompetencją moralną Przedmiotem badań była część kompetencji moralnej, która sprowadza się do odbierania, tworzenia i operowania pojęciami moralnymi przez dzieci dyslektyczne. Przeprowadzone badania miały formę eksperymentu i sondażu diagnostycznego oraz zostały przeprowadzone z udziałem dzieci uczęszczających do klas 4-6 szkoły podstawowej. Całość pracy kończy „Zakończenie” oraz „Bibliografia” i „Aneks”, który przedstawia kwestionariusz wywiadu i załączniki do kwestionariusza wywiadu. Wyniki badań potwierdziły przyjętą hipotezę badawczą o istnieniu zależności między kompetencją moralną a zaburzeniami dyslektycznymi. Przejawia się ona innym tworzeniem, rozumieniem i operowaniem pojęciami o charakterze moralnym przez dzieci z dysleksją. Odmienna jest również hierarchia wartości reprezentowanych przez pojęcia moralne u dzieci dyslektycznych. Wnioski płynące z badań stały się podstawą do sformułowania określonych postulatów edukacyjnych, rozszerzających postrzeganie zróżnicowanego zjawiska, jakim jest dysleksja rozwojowa.

The thesis focuses on the problem of dyslexia and its connections with the issue of moral competence. The aim of this paper is to point out the interdisciplinary nature of both: dyslexia and morality. Three first chapters describe dyslexia, moral human development against the background of social and lingual development, and the process of moulding the moral terms as a part of the moral competence acquisition. Chapters 4-6 show the author’s own researches and are divided into following sections: research methodology, research finding presentation, research finding synthesis and interpretation. The aim of these researches was to show the level of dependence between developmental dyslexia and moral competence. The part of moral competence in children with dyslexia which boils down to receiving, creating and using moral terms was the object of these studies which had a form of both: an experimentation and an opinion poll. They involved children from the fourth to the sixth grade of the primary school. The present work contains a conclusion, a bibliography and an annex. The latter implicates the questionnaire of the survey together with its appendixes. The results of the researches confirmed the assumed scientific hypothesis. The existence of the relationship between the moral competence and dyslexic disorders cannot be denied. As a matter of fact, children with dyslexia create, understand and use moral terms in a different way. The hierarchy of values represented by moral concepts is dissimilar in children with dyslexia. The conclusions acquired after the researches gave the foundations to formulate determined educational claims. They broaden our perception of a diverse phenomenon that dyslexia represents.