Rozwój i wychowanie rehabilitujące dziecka niewidzącego w okresie późnego dzieciństwa i adolescencji

Abstract

Książka, którą oddaję do rąk Czytelników, jest następną częścią i kontynuacją poprzedniej pozycji o analogicznym tytule, odnoszącej się do okresu od narodzin dziecka do końca wieku przedszkolnego, który w psychologii jest nazywany okresem wczesnego dzieciństwa. Obecnie obszarem rozważań będą następne dwa okresy rozwojowe, w czasie których stopniowo maleje udział rodziców w kształtowaniu nawyków poznawczych, mechanizmów kompensacyjnych i sposobu wzbudzania oraz zaspokajania potrzeb. Jest to czas, gdy dziecko zaczyna podlegać wpływom instytucji edukacyjnych, gdy zatrudniony w nich personel świadomie nie tylko kształtuje, ale i egzekwuje pewne umiejętności niezbędne do uzyskania pełnej kontroli nad własnym organizmem w zakresie wykorzystywania mechanizmów kompensacyjnych, a także umiejętności tworzenia nowych sposobów zmagania się z rzeczywistością, co w konsekwencji umożliwi samorealizację w przyszłości. Rola rodziców oczywiście nie maleje, ale ich udział w wychowaniu i rehabilitacji dziecka przesuwa się z obszaru emocjonalno-intuicyjnego na coraz bardziej świadome relacje, w których koncentrowanie się rodziców na własnych negatywnych emocjach nie ma już tak wielkiego znaczenia jak w okresie poprzednim. Dziecko coraz częściej staje się dla nich źródłem radości, rodzice są świadomi, że od ich postawy i umiejętności radzenia sobie z codziennymi małymi i dużymi problemami zależy postęp w rozwoju ich dziecka, a to jest takie samo zadanie, jakie stoi przed wszystkimi rodzicami: pełnosprawnych i niepełnosprawnych dzieci. Układ treści związanych ze sferami rozwojowymi będzie nawiązywał do kolejności, w jakiej pojawiają się i przeważają rodzaje aktywności, związane z nią utrudnienia w realizacji potrzeb, a następnie będą rozpatrywane relacje interpersonalne z uwzględnieniem społecznej percepcji niepełnosprawności, aż po zagadnienia związane z rozwojem osobowości oraz wskazanie roli samoświadomości w doskonaleniu już posiadanych umiejętności z zakresu procesów poznawczych, mechanizmów kompensacyjnych i w końcu dochodzenia do krystalizowania indywidualnej, niepowtarzalnej formy własnej wizji siebie samego. Ponieważ wszystkie te dokonania dojrzewającego dziecka są mocno uzależnione od społecznego kontekstu możliwości ich realizacji i bardziej lub mniej świadomych oddziaływań wychowawczo-rehabilitujących, dlatego ten wątek relacji interpersonalnych przewija się przez cały tok rozważań.