Determinanty aktywności i destynacji turystycznych studentów dużego i małego ośrodka akademickiego

Abstract

Praca wpisuje się w nurt badań geografii turyzmu, której głównymi problemami badawczymi są: 1) człowiek jako podmiot ruchu turystycznego, 2) ruch turystyczny jako zjawisko społeczne oraz 3) przestrzeń turystyczna, pojmowana jako przestrzeń geograficzna, w której zachodzą zjawiska turystyczne (Warszyńska 1986, 1999, Warszyńska, Kurek 2007). Wspomnieć należy, że geografia turyzmu jest nauką, która turystyką (zwłaszcza w znaczeniu przestrzennym) zajmowała się znacznie wcześniej, niż stała się ona zjawiskiem masowym i zaczęto dostrzegać jej wymiar ekonomiczny (Liszewski 2002). W pracy zostaną poddane analizie takie czynniki geograficzne, jak: typ jednostki osadniczej, z której pochodzi respondent, wielkość jednostek przestrzennych oraz atrakcyjność turystyczna regionu, z którego pochodzi student. Spośród czynników ekonomicznych zostanie zbadana sytuacja materialna badanych studentów i ich rodziców. Uwarunkowania społeczne zostaną rozpatrzone natomiast pod kątem wpływu rodziny, szkoły i wybranych organizacji społecznych na aktywność turystyczną. Praca składa się z pięciu rozdziałów. W rozdziale pierwszym przedstawiono, na podstawie literatury przedmiotu, zagadnienia teoretyczne podejmowanej problematyki. Została tu omówiona aktywność turystyczna i jej najważniejsze egzogenne uwarunkowania. Zdefiniowano destynacje turystyczne i omówiono typy ośrodków akademickich oraz dokonano charakterystyki środowisk badań. Rozdział drugi poświęcony jest aspektom metodologicznym. Omówiono w nim cel i hipotezy badawcze, sposób przeprowadzenia badań i dobór próby badawczej, wykorzystane metody i narzędzia badań, a także scharakteryzowano badane osoby i środowiska badań. Kolejne trzy rozdziały mają charakter empiryczny. W rozdziale trzecim dokonano analizy wyników badań nad aktywnością turystyczną studentów porównywanych ośrodków akademickich. Rozdział czwarty zawiera szczegółową analizę wybranych determinant, warunkujących udział w turystyce badanej grupy społecznej, z następujących grup czynników: geograficznych, ekonomicznych, demograficznych i społecznych. W rozdziale tym zawarto też ocenę siły wpływu najważniejszych determinant, a także próbę ich hierarchizacji (za pomocą współczynnika zbieżności T-Czuprowa). W szczególny sposób zajęto się przedstawieniem wpływu poziomu wiedzy z geografii turystycznej na aktywność turystyczną badanych, z uwzględnieniem ośrodka akademickiego i kierunku studiów. Ostatni rozdział, piąty, dotyczy przestrzennego zróżnicowania destynacji turystycznych w ujęciu dynamicznym. Analiza wyników badań nad destynacjami turystycznymi koncentruje się również na ich niektórych uwarunkowaniach. W pracy wykorzystano zarówno źródła pierwotne, jak i wtórne. Podstawową bazę empiryczną stanowiły wyniki badań przeprowadzonych w dwóch ośrodkach akademickich – krakowskim i jarosławskim. Część empiryczna badań miała formę sondażu diagnostycznego, przeprowadzonego metodą reprezentacyjną wśród populacji studentów wybranych losowo kierunków uczelni państwowych Krakowa i Jarosławia. Zbieranie materiału empirycznego przebiegało w dwóch etapach. Pierwszy przyjął formę badań pilotażowych, których głównym celem była weryfikacja narzędzi badawczych. Badania pilotażowe zostały przeprowadzone na przełomie 2009 i 2010 roku. Drugi etap obejmował przeprowadzenie badań właściwych i miał miejsce w roku 2010. Badania właściwe objęły w sumie 851 studentów z wyżej wymienionych ośrodków akademickich, a do analiz wykorzystano ponad 89 000 odpowiedzi. Drugą grupę źródeł stanowiły materiały opublikowane. Obejmowały one w szczególności literaturę krajową i zagraniczną, roczniki statystyczne GUS, publikacje i wyniki badań prowadzone przez Instytut Turystyki, statystyki dotyczące ruchu turystycznego zamieszczone na stronach UNWTO i EUROSTAT-u oraz najważniejszych polskich instytucji badawczych. Niezwykle pomocne okazały się naukowe bazy danych. Autorka ma świadomość, że praca ta nie wyczerpuje tematu. Wyraża jednak nadzieję, że zaprezentowane w niej wyniki badań pomogą lepiej poznać turystykę studencką i zrozumieć ten „fenomen współczesności”, jakim jest turystyka.