Idee Marii Grzegorzewskiej jako inspiracje rozwoju współczesnej pedagogiki specjalnej

Abstract

Maria Grzegorzewska – człowiek niezwykły, osobowość wielkiej miary – skromna, wyrozumiała, pełna dobroci, zawsze gotowa przyjść drugiemu człowiekowi z pomocą. Choć od Jej śmierci minęło 45 lat, trudno o Niej mówić i pisać w czasie przeszłym. Stworzyła teoretyczne zręby pedagogiki specjalnej, nadała zawodowi pedagoga specjalnego rangę piękna i dawania szczęścia temu, kto ten zawód prawdziwie sprawuje (por. Doroszewska 1989, s. 67). Jej idee i działalność naukowa, organizacyjna i społeczna stanowiły i ciągle stanowią ważne źródło wiedzy o człowieku i jego niepełnosprawności. Idea Marii Grzegorzewskiej, tzw. wspólnego nurtu, tj. poznania wspólnych (i swoistych) problemów osób z niepełnosprawnością, aczkolwiek bardzo różnych, wyznacza i dzisiaj właściwy sposób oddziaływania rewalidacyjnego. Nieustanna praca nad sobą, konsekwentne dążenie do wyznaczonego celu, ciągłe ustosunkowywanie się do życia i zmieniającej się rzeczywistości, przy zachowaniu własnej indywidualności i wolności wewnętrznej – to wciąż aktualne cechy współczesnego nauczyciela. Rocznica śmierci Marii Grzegorzewskiej i Jubileusz 90-lecia „dzieła Jej życia” – Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej stały się inspiracją do zorganizowania seminarium naukowego nt. „Idee Marii Grzegorzewskiej jako wyznaczniki współczesnej pedagogiki specjalnej”. Przesłaniem seminarium była dyskusja badaczy na tematy wyraziście i perspektywicznie zaznaczające się w obszarze pedagogiki specjalnej, a dotyczące kluczowych zasad pracy z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, ukierunkowania i jakości ich kształcenia w skali mikro- i makrospołecznej oraz kształcenia pedagogów specjalnych. Seminarium stało się także okazją do uczczenia Jubileuszu 55-lecia pracy pedagogicznej Pani Profesor Janiny Wyczesany – studentki Profesor Marii Grzegorzewskiej, realizującej przez wszystkie te lata to, czego się od Niej nauczyła – widzenia w człowieku niepełnosprawnym CZŁOWIEKA, miłości do niego, walki o jego lepsze jutro, poszanowania jego godności, gotowości służenia mu. Liczne publikacje związane przede wszystkim z psychofizycznym funkcjonowaniem osób z niepełnosprawnością, w tym z problemami intelektualnymi, ich kształceniem, rehabilitacją i przygotowaniem do zawodu, uczyniły z Niej rzeczniczkę praw ludzi niepełnosprawnych, przyniosły Jej uznanie i rozgłos w różnych środowiskach pracujących na rzecz osób i z osobami niepełnosprawnymi. Na Jej Jubileusz zjechali nie tylko pedagodzy specjalni z całej Polski, reprezentujący wszystkie znaczące ośrodki akademickie, ale i przedstawiciele innych nauk, organizacji, stowarzyszeń, byli uczniowie i studenci, przyjaciele. Niniejsza publikacja została przygotowana przez jej autorów z potrzeby serca. Część pierwszą poświęcono Pani Profesor Janinie Wyczesany i Jej działalności naukowo-dydaktycznej. W części drugiej zawarto rozważania na temat nauczyciela – pedagoga specjalnego w świetle poglądów Marii Grzegorzewskiej oraz współczesnych koncepcji w edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością. Rozważania zawarte w poszczególnych artykułach wyraźnie wskazują, iż w przyszłości nie grozi nam luka pokoleniowa na drodze rozpoczętej przez Marię Grzegorzewską. Ich autorzy z zadumą i wnikliwością odnoszą się do założeń i idei pedagogicznych twórczyni pedagogiki specjalnej, mając świadomość, iż współczesne potrzeby społeczne osób z niepełnosprawnościami tworzą trudne do pokonania problemy, które stanowią klucz do kreowania polskiej pedagogiki specjalnej.