Wczesny start językowy. Wybrane zagadnienia

Abstract

Doświadczenie przebywania w obcojęzycznym środowisku powoli staje się w polskiej, dotąd dość homogenicznej rzeczywistości, faktem. Globalizacja, członkostwo Polski w UE i idące za tym otwarcie granic, swoboda podróżowania i wyboru miejsca pracy lub zamieszkania umożliwiły wielu Polakom kontakty z odmiennymi kulturami, osobami i językami. Wynikiem tych spotkań międzykulturowych jest nabywanie już od najmłodszych lat kompetencji dwu- i wielojęzycznej. Dorastając w wielojęzycznym otoczeniu wiele dzieci ma kontakt z innymi językami, a dla pozostałych języki obce stają się stałym elementem edukacji. Rodzice świadomi przemian zachodzących w świecie od najmłodszych lat posyłają swoje dzieci na kursy języków obcych. Nauczanie języków obcych dzieci stanowi także istotny element europejskiej polityki językowej. Obniżanie wieku, w jakim ma się ona rozpocząć, ma na celu realizację koncepcji uczenia się przez całe życie, gdyż im wcześniej zaczniemy się uczyć języków obcych, tym większą mamy szansę nauczyć się ich przez całe życie i osiągnąć wielojęzyczną kompetencję. Warto znać, przynajmniej w niewielkim stopniu, nie tylko języki o globalnym zasięgu, ale również języki regionalne i mniejszości narodowych, gdyż wartością dodaną wielojęzyczności są jej wpływy na rozwój poznawczy i afektywny uczącego się, takie jak: lepsze umiejętności analizy i syntezy, otwartości na nieznane itp. Dzięki znajomości języków obcych można także łatwiej porozumieć się z sąsiadami z terenów przygranicznych, np. ze Słowakami na Orawie, a także z coraz liczniej do nas przybywającymi imigrantami. Znajomość języków pozwala lepiej poznać ludzi innych narodowości, ich zwyczaje, kulturę, a to służy lepszemu porozumieniu. Z tych powodów, między innymi, w europejskiej polityce językowej zachęca się obywateli Zjednoczonej Europy do wzajemnego poznawania języków i kultur. Nauka języka obcego nie jest już zarezerwowana wyłącznie dla elit, ale obejmuje swoim zasięgiem różne grupy wiekowe, od dzieci przedszkolnych po seniorów, a także dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych, w tym z różnymi dysfunkcjami, gdyż sam proces uczenia się języków obcych może pełnić funkcje terapeutyczne. Polska jest jednym z niewielu krajów, który szybko wciela w życie rekomendacje europejskiej polityki edukacyjnej w zakresie wczesnego startu językowego. Od 2015 r. elementy nauczania języka obcego zostały włączone do podstawy programowej przedszkoli, zaledwie cztery lata po opublikowaniu przez Komisję Europejską odpowiedniego przewodnika (Komisja Europejska, Language learning at pre-primary school level: making it efficient and sustainable’…, 2011). Decyzja ta pozwala na objęcie nauką języka wszystkie dzieci, niezależnie od statusu ekonomicznego rodziny, wyrównując w ten sposób szanse edukacyjne tych spośród nich, które dotąd nie korzystały z płatnych form edukacji językowej. Niniejszy tom zawiera 11 artykułów poświęconych różnym zagadnieniom dotyczącym przyswajania języków obcych przez najmłodsze dzieci w warunkach naturalnych, jak i w klasie.