Tropy biograficzne : bieg życia w narracjach literackich i kulturowych

Abstract

Problem i zarazem pytanie: jak opowiedzieć życie, jego indywidualny i poddany oddziaływaniu zbiorowości przebieg – jest zawsze refleksją nad modalnością opowieści, jej strukturą, dramaturgią i tworzywem. Przez autorów studiów pomieszczonych w monografii Tropy biograficzne. Bieg życia w narracjach literackich i kulturowych biografia jest postrzegana dynamicznie w akcie (auto) kreacji, w procesie lektury – w literaturoznawczym, kulturoznawczym, antropologicznym, psychologicznym, społecznym zainteresowaniu sposobami biografizowania jako strategiami narracyjnymi, decydującymi o podmiotowości traktowanej jako wiązka (zmieniających się) cech, uchwycona w stanie rozpadu lub scalania. Składające się na monografię teksty stanowią próby odpowiedzi na pytanie: jak się opowiada życie, z refleksją nad jego fazowością, liniowością, punktowością, węzłowością (węzłowatością) w biograficznych odsłonach. Fazy, linie, punkty, węzły – zdają się dobrze oddawać najważniejsze sposoby i kierunki konceptualnego, ale też graficznego, geometrycznego opisu biegu życia. Faza określa interwały, ale również stany i możliwości wynikające z rozwoju lub momentu życiowego. Linia znaczeniowo łączy się z trajektorią losu, może również stać się wielkością wektorową i wskazywać biograficzny ruch dyrektywny. Punkt oddaje zwrotny charakter zdarzenia w biografii, informuje o sposobie postrzegania i ogniskowania opisu, stanowi również mikrostrukturę narracyjną, opartą na podstawowych informacjach personalnych w opowieści biograficznej. Kojarzy się wreszcie z miejscem jako strukturą geo/bio/graficzną albo szczególnym milieu narracji o życiu. Węzeł przywodzi na myśl nie tylko węzłowość zagadnień biograficznych (jako ich istotność czy ważność), ale oznacza też złożoność, skomplikowanie, a nawet splątanie biograficznych ścieżek, koresponduje z kategorią kłącza.