| dc.description.abstract | Narodziny i rozwój przemysłu motoryzacyjnego są powszechnie uznawane za jedno
z największych dokonań Drugiej Rzeczypospolitej. W dotychczasowej literaturze
ten strategiczny sektor gospodarczy nie był przedmiotem odrębnych studiów i opracowań.
W historiografii nie poświęcano mu zbyt wiele uwagi, traktując zazwyczaj problematykę
motoryzacji w kontekście polityki obronnej państwa.
Niniejsza rozprawa poświęcona jest tworzeniu – u zarania niepodległego bytu –
fundamentów przemysłu motoryzacyjnego, jego ewolucji i kierunków zmian, dokonujących
się w sferze społeczno-gospodarczej w kolejnych latach. Głównym celem autora
pracy jest przedstawienie prawidłowości i mechanizmów kształtowania się struktury
produkcyjno-przestrzennej przemysłu motoryzacyjnego w świetle całokształtu polityki
inwestycyjnej państwa. Ważne było określenie wpływu zachodzących przeobrażeń
na organizację przestrzeni, rozumianą jako koncentrację działalności gospodarczej
i społecznej, wzajemnie powiązanych rozbudowaną siecią relacji. Nie mniejszą pokusę
stanowiła próba odpowiedzi na pojawiające się pytanie, w jaki sposób tworząca się
struktura przestrzenna wpływała na procesy adaptacyjne podmiotów i osiąganie efektów
mnożnikowych?
W niniejszej pracy skupiłem się – przede wszystkim – na podmiotach, które znajdowały
się na liście priorytetowej władz wojskowych, jak i tych, gdzie wpływ czynników
instytucjonalnych na ich zachowania był ograniczony. W obszarze badań znalazły się
te przedsiębiorstwa, które stanowiły swoiste laboratorium zmian zachodzących w różnych
sekwencjach czasowych, silnie bądź słabo związanych z zewnętrznymi czynnikami
sprawczymi (polityka inwestycyjna rządu, w szczególności obronna).
Praca poświęcona jest okresowi po 1918 r., mającym charakter punktu zwrotnego,
w którym w miejsce radości i dumy z rodzącego się państwa polskiego pojawiła się troska
o zdolność do zagwarantowania pokoju i obrony jego obywateli. Doniosłość tego
okresu przejawia się również w powolnym kreowaniu geografii przemysłu motoryzacyjnego,
w głębokich – mniej bądź bardziej radykalnych – przemianach w produkcji
przemysłowej, których etapy wyznaczały kolejne koncepcje programowe i strategiczno-
przestrzenne. W tym czasie doszło do inkubowania i rozbudowy działalności pomocniczej,
najczęściej rozwijającej się w cieniu wielkich zakładów państwowych.
Zamysł napisania niniejszej pracy narodził się w trakcie wieloletnich studiów nad
genezą i rozwojem przemysłu motoryzacyjnego w Polsce. Prowadzone gruntownie
i szeroko zakrojone badania utwierdziły mnie w przekonaniu, że wskazana problematyka
nie doczekała się dotychczas wnikliwego i całościowego opracowania. Historiografia
polskiego wysiłku w dziedzinie motoryzacji armii jest stosunkowo rozległa,
natomiast incydentalna w odniesieniu do producentów sektora samochodowego.
Większość ma charakter przyczynkarski lub fragmentaryczny, o różnej wartości naukowej.
Nie jest pozbawiona uproszczeń i schematycznych wyobrażeń. Niedostatki te,
w interesującej problematyce, wskazały mi kierunki przyszłych poszukiwań badawczych.
Dokładna i możliwie wszechstronnie przeprowadzona kwerenda, nierzadko
będąca efektem przypadkowych zdarzeń, ujawniła trudno dostępne materiały, kryjące
się w nie zawsze tematycznie utworzonych woluminach. Zebrane, w toku poszukiwań,
ciekawe i niebanalne dokumenty przyniosły wyniki, które pozwoliły wypełnić szereg
luk badawczych, zachęcając mnie do napisania niniejszej rozprawy. | pl |
