Federacja Rosyjska i Republika Białoruś na przełomie XX i XXI wieku. Studium historyczno-polityczno-gospodarcze

Abstract

Monografia Federacja Rosyjska i Republika Białoruś na przełomie XX i XXI wieku. Studium historyczno-polityczno-gospodarcze obejmuje swoim zakresem obszar badawczy relacji wewnętrznych oraz polityki zagranicznej Białorusi oraz Rosji. Ostatnia dekada XX wieku oraz pierwsze lata XXI stulecia okazały się przełomowe dla obydwu podmiotów relacji międzynarodowych, w tym zwłaszcza Federacji Rosyjskiej, dla której rok 2000 stanowi cezurę odgraniczającą próbę budowy państwowości w ramach koncepcji euroatlantyzmu od powrotu do idei budowy Rosji mocarstwowej, poszukującej swojej drogi rozwoju w zbliżeniu z Azją, koncepcji trzeciej drogi A. Surkowa, neoimperialnych tęsknotach za państwem radzieckim. Określając rolę i miejsce Federacji Rosyjskiej oraz Republiki Białoruś w polityce międzynarodowej, jak również ich siłę mierzoną sytuacją wewnętrzną, trudno nie odnieść się do innych podmiotów relacji międzynarodowych odgrywających mniej lub bardziej ograniczoną rolę na obszarze byłego ZSRR. Nie można dokonywać analizy, nie biorąc pod uwagę tego, iż w globalnym świecie prowadzenie polityki w oderwaniu od relacji z innymi państwami, podmiotami relacji międzynarodowych, jest w wymiarze praktycznym wykluczone. Nie udało się to nawet jedynemu obecnie supermocarstwu – Stanom Zjednoczonym Ameryki Północnej, trudno więc domniemywać, by Federacja Rosyjska, a tym bardziej Białoruś, posiadały lub mogły stworzyć możliwości realizowania strategii w całkowitym oderwaniu od czynnika zewnętrznego. Przedmiotem monografii Federacja Rosyjska i Republika Białoruś na przełomie XX i XXI wieku. Studium historyczno-polityczno-gospodarcze będzie określenie roli i miejsca, jakie Federacja Rosyjska i Republika Białoruś zajmowały w ostatniej dekadzie XX wieku oraz pierwszej dekadzie XXI stulecia w kształtowaniu ładu międzynarodowego, w tym zwłaszcza na obszarze europejskiej części byłego ZSRR. Przez określenie roli historii i kultury w tworzeniu fundamentów państwa, siły ekonomicznej Federacji Rosyjskiej i Republiki Białoruś, ich polityki wewnętrznej i zagranicznej autor podejmie próbę przedstawienia w jak najbardziej zwartej formie dokonań tych krajów, ale również przeszkód, które stoją na drodze do ich pełnej modernizacji i transformacji. Federacja Rosyjska i Republika Białoruś zostaną w tej monografii ukazane jako elementy ładu globalnego, co wymusza ujęcie tych państw w szerszym, nieograniczającym się tylko do przestrzeni postradzieckiej, kontekście. Monografia została oparta na źródłach dostępnych na polskim rynku wydawniczym oraz znajdujących się w zbiorach bibliotecznych, uzupełnionych o publikacje rosyjskie, białoruskie, których autorzy często odmiennie od polskich interpretują rzeczywistość. Nieocenionym materiałem są źródła będące efektem pracy ośrodków analitycznych, w tym w szczególności Ośrodka Studiów Wschodnich i Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Autor monografii, doceniając wkład wniesiony przez te instytucje w rozwój badań nad obszarem byłego ZSRR, zastrzega jednak dla siebie prawo do krytycznej oceny niektórych formułowanych przez te instytucje opinii. Ważne miejsce wśród źródeł zajmują dokumenty, teksty źródłowe oraz materiały internetowe rosyjskich i białoruskich portali. Uzupełnieniem badań przeprowadzonych nad miejscem i rolą Federacji Rosyjskiej i Republiki Białoruś była kwerenda archiwów prasowych. Polskie media poświęcają wiele miejsca problemom naszych wschodnich sąsiadów, co wynika zarówno ze wspólnej, choć często trudnej historii, jak również roli i miejsca, które zajmuje obszar europejskiej części byłego ZSRR we współczesnej polskiej strategii polityki zagranicznej. Po 1989 roku, przełomowych wydarzeniach w historii Polski, powstało wiele opracowań dotyczących obszaru byłego ZSRR. Nie zawsze jednak były one obiektywne, często te opracowania były zdeterminowane przez wydarzenia z trudnej historii wzajemnych relacji. Autorzy monografii, analiz, artykułów podejmujący wyzwanie analizy miejsca, roli i znaczenia Federacji Rosyjskiej i Republiki Białoruś w ramach systemu relacji międzynarodowych zbyt często spoglądają na nie z polskiej perspektywy. Ta ostania, biorąc pod uwagę globalną rzeczywistość, nie zawsze jest dobrym punktem odniesienia. Celem monografii Federacja Rosyjska i Republika Białoruś na przełomie XX i XXI wieku. Studium historyczno-polityczno-gospodarcze jest ukazanie określonej tematem problematyki w sposób jak najbardziej bezstronny, obiektywny, choć w czasach dla Europy burzliwych jest to zadanie trudne, a więc i odpowiedzialne.