Współczesne tendencje w rehabilitacji osób z niepełnosprawnością

Abstract

Obecny stan wiedzy, badań i rozwiązań praktycznych w obszarze problematyki związanej z niepełnosprawnością jest jedynie fazą procesu rozwoju tej sfery nauki i praktyki rehabilitacji. Liczne uwarunkowania polityczne, socjologiczne, psychologiczne, filozoficzne, religijne i inne wyznaczają wskutek interakcji, zasadniczy kierunek zmian nie tylko całych społeczeństw i geopolityki, ale również mieszczących się w tym zakresie problemów osób z niepełnosprawnością. Współczesna faza postmodernizmu albo – inaczej ujmując – postmaterializmu, co jednoznacznie wskazuje na kierunek zmian, akcentuje potrzebę samorealizacji, pluralizmu, możliwości wyrażania własnej opinii, czy też podejmowania działań zmierzających do osiągnięcia sukcesu. Stąd obecny współcześnie paradygmat humanistyczny w badaniach nad niepełnosprawnością, wydaje się być naturalną konsekwencją postmaterializmu. Wielość współistniejących ujęć światopoglądowych, filozoficznych oraz teoretycznych, ale również metodologicznych i metodycznych, wskazuje na odrzucenie koncepcji „jedynie słusznej doktryny”. Współcześnie koegzystują ze sobą różne paradygmaty, które mają jednak wyraźny wydźwięk humanistyczny, pozbawiony zideologizowanego wzorca. W takim kontekście zaznacza się zarówno w teorii, jak i w praktyce, wyraźny trend zmierzający na osi „przetrwanie-dobrostan” (Inglehart za: Boski, 2010), w kierunku dobrostanu osób z niepełnosprawnością, przy czym jest on natury interdyscyplinarnej, a nie jedynie wielodyscyplinarnej. Tym samym zmienia się sposób postrzegania niepełnosprawności oraz realnych potrzeb osób z niepełnosprawnością i barier, z którymi muszą się mierzyć niemal każdego dnia. Należy wspomnieć, że pomimo znacznych nakładów na poprawę sytuacji osób z niepełnosprawnością, ich realne położenie uległo niewielkiej zmianie. Dlatego wciąż niezbędne są nowe inicjatywy w tym zakresie, podejmowanie działań mających na celu poprawę położenia osób z niepełnosprawnością, jak i zmierzających do osiągania przez nich samodzielności, a w efekcie samodzielnego życia. Niektórym, wybranym zagadnieniom z tego zakresu poświęcona jest niniejsza publikacja, adresowana przede wszystkim do pedagogów specjalnych, studentów pedagogiki specjalnej, rehabilitantów, pracowników socjalnych, psychologów, a także do osób z niepełnosprawnością oraz członków ich rodzin i przyjaciół. Książka składa się z trzech części, z których pierwsza poświęcona jest problemom teoretycznym i prawnym związanym z funkcjonowaniem osób z niepełnosprawnością. Druga zawiera informacje dotyczące współczesnych zagadnień poruszanych w badaniach z zakresu niepełnosprawności, a trzecia koncentruje się na nowych trendach w obszarze rehabilitacji i wspomagania rozwoju osób z niepełnosprawnością.