Natura, człowiek, kultura

Abstract

Niniejsza książka porusza aktualne zagadnienia nauk przyrodniczych w obliczu nowych technologii i przemian kulturowych związanych z problemami świata i człowieka, zarówno lokalnymi, jak i globalnymi, biologii na poziomie mikro- i makrosystemów, medycyny i biochemii, środowiska życia człowieka i przyszłości naszej planety. Pytania o związek zmienności genetycznej ze stanem zdrowia, o przyszłość transplantacji narządów, wpływ diety na stan zdrowia, mechanizmy pamięci i ich ewolucję, przyczyny różnorodności biologicznej, osiągalność skutecznej szczepionki przeciw HIV, potencjalną możliwość zgubnych skutków efektu cieplarnianego, klonowanie oraz organizmy modyfikowane genetycznie – są ciągle aktualne. Coraz częściej pojawiają się również pytania o kierunki transformacji społecznych i rozwój nowej cywilizacji wiedzy jako następstwa rewolucji technologicznej. Pojawiające się prognozy mają zarówno zwolenników, jak i przeciwników, mówi się o tym, że technologia informacyjna wspomaga wiele dziedzin naukowych, a postęp w badaniach w dużej mierze jest wynikiem synergii pracy uczonych i technologii. Przeciwnicy twierdzą, że technologia informacyjna i kultura masowa popularyzują pseudonaukowe poglądy i badania. Za niezwykle ważne uznaje się problemy etyczne w nauce i komercjalizację wyników badań naukowych, która ostatecznie może ograniczać przepływ informacji naukowych i zawężać problemy naukowe do przedsięwzięć aplikacyjnych. Ważne pozostaje zatem ocalenie myśli naukowej nienastawionej na komercję, ale służącej pogłębianiu wiedzy oraz odkrywaniu piękna w przysłowiowej, pełnej życia kropli wody. Zbiór artykułów zebranych pod wspólnym tytułem Natura – Człowiek – Kultura jest efektem współpracy pracowników Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie z młodymi naukowcami, doktorantami i pracownikami naukowymi z UP oraz innych jednostek naukowych w Polsce. Obok problemów przyrodniczych podejmuje społeczne dylematy moralne, które mają związek z zagadnieniami funkcjonowania i transformacji społeczeństwa, procesami prowadzącymi np. do ekskluzji czy stygmatyzacji społecznej. Szczególne kontrowersje budzą akty nietolerancji wobec osobistych wyborów człowieka i narzucanie swoich poglądów innym ludziom, wbrew przyjętym normom współżycia. Kluczem do lepszego świata jest edukacja, zarówno ta formalna, jak i pozaformalna oraz nieformalna, edukacja kulturowa, międzykulturowa, medialna. Wiele poruszanych problemów odnosi się do współczesnego wychowania, do przyszłości, ale znajduje również odzwierciedlenie w życiu seniorów. Zanurzenie w „morzu kultury popularnej” dotyczy wszystkich, bez względu na wiek. Konsekwentnie musimy też nawiązać do problemu kształcenia nauczycieli. Bardzo ważne są dzisiaj próby podejmowania innowacyjnych rozwiązań i sięgania po nową filozofię nauczania i wychowania wobec napływu licznych wzorców osobowych kreujących styl życia jednostki. Ważne jest również codzienne funkcjonowanie młodych ludzi w świecie pełnym sprzeczności i paradoksów. Role, zadania społeczne i decyzje, które podejmują, bardzo często opierają się na utrwalonych przez Internet wzorcach i mają związek z informacjami medialnymi. Natura – Człowiek – Kultura jest drugim zbiorem interdyscyplinarnych wypowiedzi na tematy z zakresu przyrody, medycyny, sztuki i pedagogiki – poprzedni nosił tytuł Natura – Człowiek – Technologia (Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2013). Zapraszamy chętnych do współpracy w tworzeniu kolejnej monografii zawierającej pogłębioną refleksję nad funkcjonowaniem człowieka we współczesnym świecie. Naszym celem jest kontynuacja i rozwijanie tej tematyki.