Psychologia w promowaniu zdrowia. Muzyka - sztuka - media

Abstract

Inspiracją do powstania niniejszej monografii było podsumowanie 40-letniej pracy naukowo-badawczej i klinicznej prof. Heleny Wrony-Polańskiej, prowadzonej od 1974 roku w kierowanej wówczas przez Profesora Juliana Aleksandrowicza Klinice Hematologii Instytutu Medycyny Wewnętrznej Akademii Medycznej w Krakowie aż do chwili obecnej, a kontynuowanej we współpracy z prof. dr hab. med. Aleksandrem B. Skotnickim, kierownikiem Katedry i Kliniki Hematologii im. Profesora Juliana Aleksandrowicza Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum. Niniejsza monografia prezentuje problematykę promocji zdrowia z punktu widzenia psychologii. Nauka o zdrowiu ma charakter interdyscyplinarny, dlatego też zagadnienia promocji zdrowia łączą różne dyscypliny naukowe tworzące ich teoretyczne podstawy, a także mające zastosowanie praktyczne, takie jak medycyna i psychologia. Czerpie również z innych dziedzin, takich jak muzyka, sztuka i media, w celu wieloaspektowego oddziaływania na człowieka. Promocja zdrowia obejmuje proces umożliwiający każdemu człowiekowi zwiększenie oddziaływania na własne zdrowie w sensie jego poprawy i utrzymania. W znaczeniu psychologicznym jest to proces nabywania przez ludzi umiejętności kontrolowania i wpływania na własne zdrowie. Skierowany jest do całego społeczeństwa, wszystkich ludzi, a obszarami oddziaływań promocyjnych są: rodzina, szkoła, zakład pracy, społeczność lokalna. Prezentowana monografia składa się z trzech części: W pierwszej części, pt. Psychologiczne aspekty w promocji zdrowia, autorzy koncentrują się na: zdrowiu jako wskaźniku sposobu zmagania się z białaczką, niezwykle cennych, a rzadko występujących w literaturze duchowych aspektach zdrowia, psychologicznych mechanizmach wzmacniających potencjały zdrowia, czyli zasobach człowieka oraz wybranych formach pomocy psychologicznej sprzyjających promocji zdrowia. W drugiej części, pt. Czynniki sprzyjające promocji zdrowia, autorzy omawiają znaczenie słowa, szeroko rozumianej sztuki oraz budzenia nadziei w procesie zmagania się z chorobą jako czynników warunkujących powrót do zdrowia i jego promowanie. Niski poziom wiedzy młodzieży akademickiej o transplantologii, ujawniony w badaniach, wskazuje na konieczność zwiększenia wiedzy o zdrowiu oraz świadomości indywidualnej i społecznej wśród studentów. Artykuł zamykający tę część dotyczy przestrzegania zasad etyki zawodowej psychologa, które sprzyjają zdrowiu nie tylko pacjenta, ale także samego psychologa. Trzecia część, pt. Muzyka – sztuka – media w promocji zdrowia, zawiera prace pod względem treści zgodne z podtytułem monografii, ze szczególnym podkreśleniem roli muzyki w promowaniu zdrowia. Autorzy ukazują niezwykłą rolę muzyki Fryderyka Chopina w promowaniu zdrowia, omawiają problem tremy w kontekście zdrowia holistycznego i wynikających z niego konsekwencji dla promocji zdrowia. Jedna z prac, dotycząca tremy, zawiera opracowaną na podstawie własnych doświadczeń koncertowych autora, bogatą ilustrację czynników, które mogą zagrażać lub sprzyjać zdrowiu samego artysty muzyka, i wynikające z niej wskazania do promowania zdrowia artystów muzyków. Ostatnia praca podkreśla znaczącą rolę mediów jako źródła wiedzy o zdrowiu i sposobach jego promowaniu. Monografia, ze względu na holistyczno-funkcjonalne i interdyscyplinarne ujęcie tematyki zdrowia, oparte na psychologicznych mechanizmach wykorzystujących muzykę – sztukę – media w jego promowaniu, adresowana jest do szerokiego grona odbiorców: psychologów, lekarzy, pielęgniarek, pedagogów, artystów muzyków i plastyków zajmujących się szeroko rozumianą sztuką, dziennikarzy oraz studentów tych kierunków, stanowiąc inspirację do dalszych poszukiwań i badań w obszarze promocji zdrowia.