Bezpieczeństwo Polski w warunkach członkostwa w Unii Europejskiej

Abstract

Bezpieczeństwo oznacza stan niezagrożenia, pokoju, pewności. We współczesnych czasach termin ten jest bardzo często używany w wielu dyscyplinach naukowych, w szczególności w naukach o polityce. Zwyczajowo bezpieczeństwo było ograniczane do wojskowej sfery polityki, postrzegano je głównie przez pryzmat zagrożenia militarnego państwa. Obecnie znacznie rozszerzono zakres rozumienia tego pojęcia; badacze zajmujący się tą tematyką rozróżniają, między innymi, bezpieczeństwo: militarne, gospodarcze, kulturowe, społeczne, demograficzne, ekologiczne, co pokazuje, że podejście do kwestii bezpieczeństwa państwa stało się wieloaspektowe. Jak już wspomniano, tradycyjnie rozumiane bezpieczeństwo kojarzone było głównie z państwem, jego granicami, instytucjami, jego mieszkańcami i ich dobrem. Rozwój technologii wojskowej doprowadził do sytuacji, w której, jak pisał już w 1957 roku politolog John Hertz, „państwo terytorialne jest w coraz mniejszym stopniu zdolne do zrealizowania swego podstawowego zadania, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa obywatelom, dlatego państwa, by skuteczniej bronić swojego terytorium, powinny łączyć się w bloki militarne itd.”. Nie mniej ważna dla integracji państw okazała się nabierająca tempa współpraca gospodarcza, co zaowocowało między innymi powstaniem takiego podmiotu jak Unia Europejska. Zmieniło to spojrzenie na problem bezpieczeństwa państw wchodzących w skład struktur unijnych. Od momentu przyjęcia Polski do Unii Europejskiej (2004) zaczęto rozpatrywać problem bezpieczeństwa naszego kraju właśnie w kontekście jego członkostwa w UE. Niniejsza monografia jest dokładnie takim spojrzeniem na sprawę bezpieczeństwa Polski w nowych warunkach. Autorzy przeanalizowali kwestie bezpieczeństwa, biorąc pod uwagę bezpieczeństwo wewnętrzne, polityczne, militarne, gospodarcze, kulturowe i cybernetyczne. Monografię podzielono na cztery części. Część pierwsza poświęcona jest teoretycznym aspektom bezpieczeństwa Polski w warunkach członkostwa w UE. Autorzy skupiają się na szczegółowej analizie wymiaru zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych państwa, jego bezpieczeństwie ekonomicznym oraz postrzeganiu kwestii bezpieczeństwa przez poszczególnych szefów rządów polskich. Część tę kończy diagnoza współczesnych zagrożeń dla bezpieczeństwa Polski. Kolejna część zawiera rozważania dotyczące wewnętrznego wymiaru bezpieczeństwa Polski w warunkach członkostwa w UE. Autorzy zajmują się między innymi sprawami bezpieczeństwa kulturowego oraz bezpieczeństwa ekonomicznego Polaków. W tej części znalazły się też przemyślenia na temat bezpieczeństwa energetycznego i zagrożeń, jakie występują w cyberprzestrzeni. Trzecia część monografii skupia się na fenomenie partii skrajnie prawicowych w Unii Europejskiej oraz znaczeniu, jakie ma dla bezpieczeństwa państwa działalność tego typu ugrupowań. Poruszane są też tak istotne sprawy dla bezpieczeństwa Polski jak umowa stowarzyszeniowa między Ukrainą a Unią Europejską czy współpraca transgraniczna między Polską a Ukrainą w ramach Euroregionu Karpackiego. Ostatnia, czwarta część przedstawia militarny wymiar bezpieczeństwa Polski w warunkach członkostwa w UE. Przeanalizowano w niej takie zagadnienia jak przemysłowy potencjał obronny Polski – szanse i zagrożenia oraz wpływ zewnętrznych konfliktów zbrojnych (mowa o konflikcie rosyjsko-ukraińskim) na kwestie bezpieczeństwa naszego kraju. Część tę kończą rozważania na temat działań przeciwdywersyjnych wojsk obrony terytorialnej w kontekście rosyjskiej dywersji na Ukrainie. Niniejsza publikacja, w której skład wchodzą teksty powstałe w latach 2014–2015, stanowi wyraz teoretycznych i praktycznych doświadczeń Autorów w zakresie bezpieczeństwa państwa. Ma charakter nie tylko naukowy, ale i dydaktyczny, przeznaczona jest dla czytelników zainteresowanych problematyką bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego Polski.