Współczesna idea narodowa Łemków

Abstract

Głównym celem autora jest opisanie procesów narodowotwórczych w społeczności Łemków w przeszłości i obecnie. Zasadniczym przedmiotem badań jest łemkowska idea narodowa, przez którą będą rozumiane treści zawarte w utworach pisanych autorów uważających się za Łemków, a które podejmują problematykę tożsamości tej grupy. Zwłaszcza te, które mogą mieć wpływ na jej kształtowanie. Tak rozumiana idea narodowa jest uważana za jedno z narzędzi kształtowania świadomości narodowej, jak i jej przejaw, wskaźnik. Książka składa się de facto z dwóch zasadniczych części. Pierwsza, podzielona na dwa rozdziały, to swoiste wprowadzenie w Łemkowynę. Ma to na celu dać Czytelnikowi szansę na skonfrontowanie obecnego stanu wiedzy naukowej na temat Łemków z tym, co zawiera część druga, a mianowicie ideą narodową Łemków, w tym z ich mitami. Część pierwszą, zacznie wywód na temat etymologii terminów „Łemko” i „Rusin”. Następnie nakreślone będą granice ojczyzny Łemków, Łemkowszczyzny. Spora uwaga zostanie zwrócona na kwestie osadnictwa w Karpatach. Jest to podyktowanie koniecznością zweryfikowania tez stawianych przez działaczy łemkowskich, jak i ukraińskich, czy polskich. Dlatego też, zaprezentowane zostaną wyniki badań archeologicznych, założenia szkoły ukraińskiej, wreszcie tzw. teoria wołoska, zarówno przedwojenna, jak i współczesna. Druga część to już analiza obecnej sytuacji Łemków w Polsce od początku lat 80. XX wieku do mniej więcej 2015 roku. Tytuł rozdziału III Odrodzenie łemkowskie jest terminem używanym przez samych Łemków. Jest dość problematyczny, sugeruje on, że doszło do wytworzenia tożsamości narodowej, pewnego status quo, które zostało zawieszone na pewien czas, a następnie wznowione. Tym czasem zawieszenia miał być okres Polski Ludowej.