Z teorii i praktyki edukacji dziecka : inspiracje dla nauczycieli przedszkoli i klas I-III szkoły podstawowej

Abstract

Celem przewodnim autorów tekstów zamieszczonych w tym tomie jest zwrócenie uwagi na różne wymiary edukacji elementarnej. Do jej zadań zaliczyć należy wspomaganie rozwoju intelektualnego i samodzielnego myślenia dziecka, wyzwalanie jego kreatywności, wzbogacanie osobowości oraz przygotowanie do aktywnego funkcjonowania w życiu - z rówieśnikami i dorosłymi. Szkoła wymaga nauczycieli o wysokich kompetencjach zawodowych, dbających o ciągłe doskonalenie swojego warsztatu pracy i stosowanie odpowiednich strategii pedagogicznych. Zebrane artykuły ilustrują zagadnienia ważne w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Ich autorzy przedstawili problemy teoretyczne i rozwiązania praktyczne zgodne z własnymi dziedzinami zainteresowań i jednocześnie służące realizowaniu celów edukacji elementarnej. Czytelnik znajdzie w tekstach materiał z różnych obszarów (zagadnienia ogólne i szczegółowe) służący budowaniu dziecięcej wiedzy i kształceniu umiejętności oraz wychowywaniu - rozwijaniu postaw. Interdyscyplinarne ujęcie teorii i praktyki pozwala na stworzenie szerokiego a jednocześnie w miarę spójnego obrazu wychowania i nauczania dziecka we współczesnej szkole. Publikacja dotyczy wielu wymiarów edukacji dziecka. W nielicznych artykułach prezentowane jest dostosowywanie działań lub sposobu myślenia autorów do doraźnych potrzeb i okoliczności, lecz podstawę teoretyczną pracy, spajającą większość tekstów, stanowi promowanie poznawczego i społecznego konstruktywizmu w nauczaniu, rozumianego „jako filozofię uczenia się opartą na założeniu, że przez analizę naszych doświadczeń konstruujemy własne rozumienie świata, w którym funkcjonujemy” (Juszczyk 2003: 770)* **. Przy modzie na konstruktywizm radzę pamiętać o zasadniczym ograniczeniu, sformułowanym przez Dorotę Klus-Stańską (2009: 64): „konstruktywizm jest modelem teoretycznym, za pomocą którego można wyjaśniać i interpretować rzeczywistość (np. badać, co się dzieje w klasie szkolnej), ale nie jest instrukcją, jak działać”. Prace zamieszczone w niniejszym tomie obejmują zagadnienia teoretyczno-praktyczne skupione wokół dziecka i warsztatu pracy nauczyciela, od niego bowiem zależy, co, kiedy, jak i w jakiej mierze będzie przedmiotem dziecięcego poznawania, rozwijania dziecięcej aktywności. Artykuły są wynikiem przemyśleń, działań i doświadczeń nauczycieli akademickich - pracowników Instytutu Pedagogiki Przedszkolnej i Szkolnej Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, w większości z Katedry Podstaw Edukacji i Metodyki Pracy z Dziećmi. Materiał zebrany w książce zapewne będzie dobrze służyć pogłębieniu znajomości, doskonaleniu i modyfikowaniu edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Adresowany jest przede wszystkim do nauczycieli praktyków i studentów kierunków pedagogicznych - przyszłych nauczycieli - oraz wszystkich zainteresowanych jakością praktyki pedagogicznej.