Lwów : miasto, społeczeństwo, kultura : studia z dziejów Lwowa. T. 7, Urzędy, urzędnicy, instytucje

Abstract

Lwów nie przestaje urzekać pięknem swojej bogatej przeszłości, wspaniałymi zabytkami i niepowtarzalną atmosferą. Historia miasta, zarówno ta odległa, jak i najnowsza, inspiruje kolejne pokolenia badaczy. Do grona uznanych i zasłużonych uczonych dołączyło młode pokolenie historyków związanych głównie z ukraińskimi i polskimi ośrodkami naukowymi (Lwów, Kijów, Kraków, Rzeszów, Kielce). Badacze korzystają z bogatych zasobów lwowskich bibliotek i archiwów, nie zniechęcając się okresowymi utrudnieniami w udostępnianiu zgromadzonych tam materiałów. Projekt „Lwów. Miasto, społeczeństwo, kultura” , realizowany przez historyków z Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie oraz z Państwowego Uniwersytetu Lwowskiego im. Iwana Franki, ma już kilkunastoletnią historię i wymierne efekty w postaci sześciu opublikowanych tomów studiów. W trakcie dziewięciu konferencji organizowanych od 1992 roku co dwa lata na przemian w Krakowie i Lwowie wygłoszono kilkaset referatów prezentujących szczegółowe badania nad dziejami Lwowa od czasów wczesnego średniowiecza po koniec XX wieku. W spotkaniach tych uczestniczyli (co zrozumiałe) przede wszystkim Polacy i Ukraińcy, ale byli też Niemcy, Czesi, Austriacy, Rosjanie, a nawet Amerykanie. Z różnych względów nie wszystkie materiały zostały opublikowane, co sprawia, że nie weszły do obiegu naukowego. Kolejny, siódmy już tom studiów lwowskich zawiera wyniki badań nad urzędami, urzędnikami i instytucjami funkcjonującymi w mieście w różnych okresach jego dziejów. Prezentuje w dużej mierze materiały złożone do druku przez uczestników IX Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Lwów. Miasto, społeczeństwo, kultura” zorganizowanej w maju 2008 roku przez Instytut Historii ówczesnej Akademii Pedagogicznej (obecnie Uniwersytetu Pedagogicznego) w Krakowie pod patronatem JE Aleksandra Motsyka — ambasadora Ukrainy w Polsce oraz Bogdana Zdrojewskiego - ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP. Autorami zamieszczonych studiów są historycy polscy z Krakowa (Uniwersytet Pedagogiczny, Uniwersytet Jagielloński, Akademia Wychowania Fizycznego, Biblioteka i Archiwum PAU/PAN), Kielc (Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy), Rzeszowa (Uniwersytet Rzeszowski), Warszawy (Uniwersytet Stefana Wyszyńskiego) i Jarosławia (Wyższa Szkoła Zawodowa) oraz ukraińscy ze Lwowa (Państwowy Uniwersytet Lwowski, Instytut Ukrainoznawstwa NAN Ukrainy). Podział zastosowany przez redakcję ma charakter umowny, na ogół trudno bowiem oddzielić informacje o ludziach od urzędów (instytucji), z którymi byli oni związani. Pomieszczone w tomie teksty opisują historię instytucji świeckich i kościelnych, samorządowych i społecznych, polskich i ukraińskich, ale też żydowskich czy niemieckich. O ich obliczu decydowali pracujący (działający) w nich ludzie, którzy często dodawali owym instytucjom specyficznego kolorytu. Redakcja zdecydowała się też na opublikowanie kilku artykułów odbiegających tematycznie od określonej w podtytule problematyki, uznając, że korespondują one z głównym nurtem rozważań, a zawierają nader interesujące wyniki poszukiwań młodych badaczy (A. Fluda-Krokos, R. Zawistowska, Ł.T. Sroka). Na tom składa się ponad trzydzieści artykułów w języku polskim i ukraińskim (oficjalne języki konferencji), a autorzy publikują w tym języku, w jakim wygłaszali swe tezy podczas konferencji. Zasada ta stała się już tradycją projektu „Lwów. Miasto, społeczeństwo, kultura”, umożliwia włączenie do współpracy dużej grupy badaczy z obu najbardziej zainteresowanych nacji, pozwala im na precyzyjne formułowanie swoich myśli. Redakcja wyraża nadzieję, iż publikowane w tym tomie teksty, w większości oparte na bardzo skrupulatnych badaniach archiwalnych, przyczynią się do poszerzenia wiedzy na temat Lwowa, a nade wszystko staną się kolejnym krokiem na drodze prowadzącej do przygotowania syntezy jego dziejów. Jesteśmy też przekonani, że następne, wspólne polsko-ukraińskie publikacje naukowe zacieśnią trwający od jakiegoś czasu dialog pomiędzy historykami. Ważne, by dążąc do napisania „swoich” historii Lwowa, wykorzystać ów dialog do takiego zbliżenia poglądów, by większość ustaleń było akceptowanych przez obie strony. Badając wkład Polaków i Ukraińców w rozwój miasta nie należy też zapominać o innych nacjach kształtujących w różnych okresach jego oblicze: Żydach, Niemcach, Ormianach, Austriakach czy Rosjanach. Żywimy nadzieję, że lepsze poznanie przeszłości z powodzeniem służyć będzie miastu w przyszłości. Pozwoli wybrać z jego historii motywy mogące promować Lwów w Europie i świecie.