| dc.description.abstract | Monografia niniejsza poświęcona jest problematyce ochrony ludności w obliczu zagrożeń pozamilitarnych u progu XXI
wieku. Jej celem jest przybliżenie wieloaspektowej problematyki związanej z zarządzaniem kryzysowym.
W rozdziale Bezpieczeństwo państwa poruszone zostały zagadnienia dotyczące istoty i pojęcia bezpieczeństwa, które
wraz z zakończeniem tzw. zimnej wojny znacznie się poszerzyło. Nabiera ono ciągle nowego znaczenia, co oznacza, że
zwiększa się jego pojemność, a także możliwość interpretacji. Kolejna kwestia to typologia bezpieczeństwa, która
obecnie nie odnosi się wyłącznie do czynnika militarnego i realizacji polityki zagranicznej. Wyróżnia się m.in.
bezpieczeństwo gospodarcze, finansowe, informacyjne, żywnościowe, energetyczne, dostępu do surowców naturalnych czy
słodkiej wody.
Rozdział noszący tytuł Podstawy zarządzania kryzysowego poświęcony został rozważaniom na temat terminologii:
kryzys, sytuacja kryzysowa, zarządzanie kryzysowe. Omówione również zostały zasady zarządzania kryzysowego, etapy
i system zarządzania kryzysowego na wszystkich poziomach bezpieczeństwa państwa.
W rozdziale Zagrożenia kryzysowe państwa zwraca się uwagę na pojecie i klasyfikację zagrożeń. Przemiany zachodzące
w otoczeniu wewnętrznym i zewnętrznym (bliższym i dalszym) państwa generują szerokie spektrum zagrożeń o
charakterze pozamilitarnym (militarnym), które mają zróżnicowane podłoże, a ich skala i dynamika zależy m.in. od
wrażliwości i skuteczności podejmowanych przez społeczeństwo działań. Omówione tu zostały zagrożenia naturalne,
techniczne, społeczne i militarne.
W rozdziale Podstawy prawne zarządzania kryzysowego zaprezentowane zostały przepisy regulujące zarządzanie
kryzysowe z uwzględnieniem prawa międzynarodowego, co jest m.in. następstwem przyjęcia Polski do struktur Sojuszu
Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej. W procesie dostosowania prawa krajowego do prawa unijnego strona Polska
uregulowała kwestie związane z zarządzaniem kryzysowym przy uwzględnieniu położenia geopolitycznego naszego
państwa.
W rozdziale Podsystem informacyjny omówiono znaczenie informacji dla skutecznego zarządzania, w tym kryzysowego.
Informacja wartościowa i dostarczona uprawnionym podmiotom we właściwym czasie pozwala na podjęcie działań
wyprzedzających, co m.in. przekłada się na minimalizację ewentualnych negatywnych skutków lub niedopuszczenie do
powstania sytuacji kryzysowej. W procesie zarządzania kryzysowego istotne są źródła informacji międzynarodowe i
krajowe. Ich stały monitoring stanowi system wczesnego ostrzegania i alarmowania, co ma istotne znaczenie dla
prowadzenia skutecznych działań.
W rozdziale Podsystem planowania przedstawione zostało znaczenie tego podsystemu dla zarządzania kryzysowego na
poziomach krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Scharakteryzowano poszczególne plany, jak: Raport o
zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego, który stanowi podstawę dalszych przedsięwzięć planistycznych, Narodowy
Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej, Plany ochrony infrastruktury krytycznej, Krajowy Plan Zarządzania
Kryzysowego, plany logistyczne i plany obrony cywilnej.
W rozdziale Podsystem kierowania wskazane zostały podmioty uprawnione do kierowania w zarządzaniu kryzysowym, ze
szczególnym wskazaniem na zakres realizowanych zadań i posiadane kompetencje. Do tych podmiotów zalicza się: Radę
Ministrów i Prezesa Rady Ministrów, ministra właściwego do spraw wewnętrznych, ministrów i kierowników urzędów
centralnych, wojewodów, starostów, wójtów (burmistrzów, prezydentów miast).
W rozdziale Podsystem wykonawczy omówiono istotę tego podsystemu, a ponadto: System powiadamiania i alarmowania,
System powiadamiania ratunkowego, Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy, Państwowe Ratownictwo Medyczne, udział obrony
cywilnej i Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w zarządzaniu kryzysowym, podstawy prawne i zadania.
W rozdziale Inni uczestnicy podsystemu wykonawczego wskazane zostały pozostałe podmioty, które z uwagi na
usytuowanie w strukturze władzy wykonawczej, realizowane zadania i posiadane uprawnienia również biorą aktywny
udział w zarządzaniu kryzysowym. Do tych uczestników zalicza się: Policję, Żandarmerię Wojskową, Straż Graniczną,
Biuro Ochrony Rządu, a także służby specjalne, które z uwagi na realizowaną funkcję informacyjną zajmują szczególną
pozycję w procesie zarządzania kryzysowego.
Rozdział Ochrona infrastruktury krytycznej państwa ma ścisły związek z postępem naukowo-technicznym, gdzie technika
teleinformatyczna obecna jest praktycznie we wszystkich sferach działania państwa i człowieka. Jej wpływ na
zdolność realizowania szerokiego spektrum zadań wynikających z funkcji państwa oznacza ich zależność od sprawnie
działającej infrastruktury. W rozdziale tym wskazane zostały elementy infrastruktury krytycznej, organy uprawnione
do jej ochrony, ze szczególnym wskazaniem na pozycję Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
Rozdział ostatni, Ochrona cyberprzestrzeni państwa nawiązuje do rozdziału poprzedniego, ponieważ sprawne
funkcjonowanie infrastruktury krytycznej państwa, to bezpieczna cyberprzestrzeń będąca (obok ziemi, powietrza, wody
i przestrzeni kosmicznej) kolejnym obszarem rywalizacji człowieka. Wspomniana technika teleinformatyczna to
współzależność od cyberprzestrzeni. Omówione zostały pojęcie i istota cyberprzestrzeni, podstawy prawne i organy
właściwe do jej ochrony.
Monografia przeznaczona jest dla teoretyków i praktyków zajmujących się problemami zarządzania kryzysowego w
państwie. | pl_PL |
