Promowanie demokracji w polityce zagranicznej USA po 11 września 2001 roku

Abstract

Niniejsza monografia poświęcona jest problematyce propagowania demokracji jako jednego z kierunków polityki zagranicznej USA po zamachach terrorystycznych z 11 września 2001 roku, które doprowadziły do poważnych przeobrażeń w definiowaniu celów polityki zagranicznej i bezpieczeństwa zarówno samych Stanów Zjednoczonych, jak i ich sojuszników oraz innych państw tworzących społeczność międzynarodową w realiach globalizacji niosącej ze sobą ryzyko eskalacji konfliktów na niespotykaną dotąd skalę wewnątrz „globalnej wioski”. Polityka inspirowania i wspierania procesów demokratyzacji oraz inne działania instytucji rządowych USA nakierowane na propagowanie demokratycznej formy rządu zostały przywołane i przeanalizowane przez autora z perspektywy interesów narodowych Stanów Zjednoczonych, definiowanych w oficjalnych dokumentach poświęconych amerykańskiej strategii bezpieczeństwa i celom polityki zagranicznej. Autor nakreślił zarys polityki promowania demokracji zarówno w jej aspektach uniwersalistycznych (nawiązujących do liberalno-demokratycznej wizji ładu międzynarodowego) jak też w odniesieniu do prowadzonych przez USA interwencji zbrojnych w ramach „wojny z terroryzmem” z uwzględnieniem hegemonialnych dążeń Waszyngtonu motywowanych ideą przywództwa amerykańskiego w świecie pozimnowojennym. Autor analizuje wpływ neokonserwatywnych koncepcji amerykańskiej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz planów przebudowy Bliskiego Wschodu na politykę międzynarodową administracji Busha, ujmując kwestię promowania demokracji jako elementu formowania nowej interwencjonistycznej doktryny polityki zagranicznej oraz kształtowania ideologicznego wymiaru „wojny z terroryzmem”. Zamykające tę analizę studium przypadku poświęcone zostało polityce USA wobec Iraku po 11 września 2001 roku, w której oficjalne dążenia dotyczące budowy demokracji nad Eufratem posłużyły za uzasadnienie mocarstwowej strategii umacniania amerykańskich wpływów polityczno-gospodarczych i militarnych w regionie bliskowschodnim traktowanym jako przedmiot zmagań o przywództwo światowe. Problematyka amerykańskiej interwencji w Iraku przedstawiona została w kontekście unilateralistycznej polityki administracji G.W. Busha, dla której wspieranie demokratyzacji stało się najpierw instrumentem polityki interwencjonistycznej, a dopiero w późniejszym okresie celem wpisanym w strategię „wojny z terroryzmem”.