Stymulacja rozwoju dzieci z trudnościami w uczeniu się - nowe tendencje

Abstract

Książka ta jest przeznaczona dla pedagogów, psychologów, logopedów, studentów medycyny i fizjoterapii oraz osób zainteresowanych problematyką nowych tendencji w terapii dziecka z trudnościami w uczeniu się. Związane są one ze współczesnymi odkryciami z zakresu neurofizjologii i neurobiologii. W części empirycznej zaprezentowane zostały wyniki badań, których celem była adaptacja Programu ćwiczeń integrujących do zajęć ruchowych z dziećmi ze specjalnymi potrzebami autorstwa S. Goddard Blythe do polskich warunków i ustalenie jego przydatności do stymulacji rozwoju dzieci w młodszym wieku szkolnym z trudnościami w uczeniu się. Praca składa się z dwóch części: teoretycznej i empirycznej. W pierwszym rozdziale części I omawiana jest koncepcja A.R. Łurii, która dotyczy hierarchicznej budowy kory mózgowej i występowania połączeń pomiędzy różnymi jej częściami. Pierwszorzędowa kora mózgowa często stanowi mapę ciała w zakresie doznań kinestetycznych, ruchowych czy tonotopowych. W rozdziale tym przedstawione zostało również nowe spojrzenie na lateralizację skrzyżowaną i jej wpływ na powstanie trudności szkolnych. Wiedza ta jest potrzebna do rozumienia różnych nieprawidłowości omawianych na gruncie neuropsychologii. W rozdziale drugim autorka opisała działanie trzech układów: przedsionkowego, dotykowego, czyli czuciowego, oraz proprioceptywnego, które w sposób znaczący wpływają na rozwój centralnego układu nerwowego i na funkcjonowanie dziecka. Rozdział czwarty prezentuje nowy sposób stymulacji dzieci z trudnościami w uczeniu się, do tej pory mało znany i nieopisywany w literaturze psychologicznej i pedagogicznej. W dalszej części tego rozdziału przedstawione zostały niektóre treningi słuchowe poprawiające jakość słyszenia, takie jak: trening Tomatisa, Berarda, Samosan, Steinbacha, Tricka oraz bardziej szczegółowo trening według Johansena. Rozdział piąty nawiązuje do zagadnień neuronauki, okresów wrażliwych, w których następuje synaptogeneza i szybkie uczenie się. Autorka podejmuje próbę wyjaśnienia terminów: neurodydaktyka i neuropedagogika. W następnym rozdziale przedstawione zostały teoretyczne podstawy koncepcji integracji sensorycznej A.J. Ayres. Zaprezentowano kwestionariusz wywiadu, w którym postawiono pytania o najbardziej charakterystyczne objawy nieprawidłowej integracji sensorycznej, z uwzględnieniem stopnia ich nasilenia w czterostopniowej skali. Kolejny rozdział dotyczy roli odruchów pierwotnych i posturalnych w procesie uczenia się i rozwoju psychomotorycznym dziecka w koncepcji S. Goddard Blythe. Przedstawiona została definicja odruchu szczątkowego, czyli śladowej postaci odruchu pierwotnego, i jego wpływ na powstanie trudności w rozwoju ruchowym, emocjonalnym, w czytaniu, pisaniu i w innym nieprawidłowym funkcjonowaniu. Na zakończenie części teoretycznej autorka próbuje spojrzeć całościowo na zaburzenia neurorozwojowe - od ich ujawnienia się aż do wieku szkolnego, a więc w okresie niemowlęcym, poniemowlęcym, przedszkolnym i szkolnym. W rozdziale Całościowe śledzenie powstawania trudności w uczeniu się u dzieci w wieku szkolnym pokazuje następstwa zaburzeń neurorozwojowych, które nie były leczone we wczesnym dzieciństwie, ponieważ nasilenie objawów, zdaniem lekarzy, było zbyt małe lub które były leczone, ale objawy całkowicie nie ustąpiły. W drugiej części monografii znaleźć można opis przebiegu eksperymentu dotyczącego zastosowania i adaptacji Programu ćwiczeń integrujących do zajęć ruchowych z dziećmi ze specjalnymi potrzebami opracowanego przez dr Sally Goddard Blythe. W drugim rozdziale autorka przedstawiła cel swoich badań, pytania badawcze i hipotezy, a następnie omówiła zastosowane metody i techniki oraz narzędzia badawcze, a także opisała badaną grupę i przebieg eksperymentu. Następne rozdziały przedstawiają analizę statystyczną zebranego materiału, porównanie otrzymanych wyników, na podstawie których autorka wyciąga wnioski i weryfikuje hipotezy. W kolejnym rozdziale omawiany jest wpływ zastosowanych ćwiczeń na funkcjonowanie dzieci na terenie szkoły i domu w opinii nauczycieli i rodziców. Zaprezentowano wyniki ćwiczeń stymulujących obszary: emocjonalny, umiejętności szkolnych i ruchowych oraz koncentrowania się. Następnie opisano indywidualne przypadki, dokonano analizy uzyskanych ocen z testów i wywiadu u poszczególnych wybranych dzieci. Na końcu pracy zamieszczone są wnioski z przeprowadzonego eksperymentu i propozycje stymulacji, które mogą być wykorzystane przez psychologów i pedagogów.