Polityka w krzywym zwierciadle mediów. Stronniczość polityczna mediów w relacjonowaniu parlamentarnych kampanii wyborczych w 2015 i 2019 roku

Abstract

Podstawową tezą niniejszej pracy pozostaje przekonanie, że przekazy medialne dotyczące polityki mają charakter stronniczy, przy czym stronniczość mediów ma charakter mierzalny, co pozwala porównywać różne media ze sobą oraz te same media w różnym czasie. Głównym celem monografii jest identyfikacja, pomiar i porównanie stronniczości politycznej wybranych polskich mediów w okresie dwóch kolejnych parlamentarnych kampanii wyborczych w 2015 i 2019 roku. Realizacji tego celu służy, a w niektórych przypadkach jedynie sprzyja, osiągnięcie wielu celów szczegółowych, które rozpatrywać można w trzech wymiarach: teoretycznym, metodologicznym i empirycznym. Cele teoretyczne wiązać należy z analizą specyficznych cech stronniczości politycznej mediów, typologią zjawiska, identyfikacją jego rozlicznych aspektów przejawiających się w toku powstawania i odbioru treści medialnych, a także z analizą jego mechanizmów i przyczyn. Realizacji tego celu służy krytyczna analiza literatury politologicznej i medioznawczej autorów polskich i zagranicznych, umożliwiająca rekonstrukcję koncepcji, definicji i perspektyw, jakie stosowano dotąd w identyfikacji oraz badaniu stronniczości politycznej mediów. W konsekwencji pozwoli to na sformułowanie jasnej konceptualizacji, a dzięki niej – na ujęcie intuicji badawczych w formie pojęć, umożliwiających następnie empiryczne uchwycenie zjawiska i dobór parametrów pozwalających na jego pomiar. Celem metodologicznym pracy jest sformułowanie oryginalnej propozycji metody, rozumianej jako powtarzalny, schematyczny sposób identyfikacji, pomiaru i porównania stronniczości politycznej w różnych mediach bądź w tym samym medium w różnym czasie. Realizacji tego celu służyć będzie krytyczna analiza literatury, w szczególności służąca możliwie wyczerpującemu przeglądowi podejść badawczych, metod, technik i narzędzi wykorzystywanych dotąd przez polskich i światowych badaczy w celu identyfikacji, analizy, pomiaru i poszukiwania zależności pomiędzy zmiennymi. Następnie zaproponowana zostanie własna koncepcja operacjonalizacji stronniczości politycznej mediów, doboru zmiennych oraz narzędzia badawczego w formie klucza kategoryzacyjnego, a także – pomiaru zjawiska w postaci Indeksu Stronniczości Politycznej Mediów. Praca składa się z ośmiu rozdziałów. Pierwszy z nich służy prezentacji złożonych i wciąż dynamicznie zmieniających się relacji między światem polityki i światem mediów. Drugi rozdział przybliża dotychczas obecne w literaturze propozycje definicyjne odnoszące się do stronniczości politycznej mediów. Kolejne dwa rozdziały służą wyodrębnieniu perspektyw i mechanizmów stronniczości politycznej mediów. W rozdziale trzecim zaproponowana została koncepcja trzech perspektyw występowania badanego zjawiska. Analizie poddano polityczny, ekonomiczny, a także osobisty wymiar motywów tworzenia przekazów medialnych o stronniczym charakterze. Rozdział czwarty poddaje analizie i reinterpretacji koncepcje selekcji treści, w szczególności w świetle gatekeepingu i teorii wartości informacji, a także tworzenia agendy oraz ramowania – po to, by wskazać, jak tłumaczyć mogą one mechanizmy stronniczości politycznej mediów. Rozdział piąty stanowi wprowadzenie do części metodologicznej pracy. Jego celem jest wskazanie dotychczasowych prób badania stronniczości politycznej mediów. W pierwszej części szóstego rozdziału zaprezentowano tło polityczno- -społeczne każdej z analizowanych elekcji parlamentarnych, następnie zaś szczegółowo zaprezentowano kroki podjęte do wyodrębnienia próby i okresu badawczego. Następnie przedstawiono cele i hipotezy sformułowane przed przystąpieniem do badań empirycznych oraz konstrukcję narzędzi badawczych. W siódmym i ósmym rozdziale przedstawiono wyniki przeprowadzonych badań empirycznych. Dokonano charakterystyki zebranego materiału badawczego odrębnie dla telewizyjnych programów informacyjnych i dla czasopism oraz określono w szczególności, w jakim zakresie dotyczył on tematyki wyborów parlamentarnych i poprzedzającej je kampanii wyborczej w każdym z badanych okresów. W zakończeniu monografii wskazano ostateczne wnioski, dokonano weryfikacji postawionych hipotez badawczych, a także zaprezentowano znaczenie uzyskanych wyników i perspektywy dalszych badań.