Wyroki sądowe jako przedmiot tłumaczenia poświadczonego w translodydaktyce

Abstract

Meritum niniejszej monografii stanowią polskie i niemieckie wyroki sądowe w sprawach cywilnych jako przedmiot tłumaczenia poświadczonego w translodydaktyce. Rozdział pierwszy obejmuje m.in. definicje tłumaczenia poświadczonego i wybranych rodzajów tłumaczeń pisemnych, informacje o wykonywaniu zawodu tłumacza przysięgłego w Polsce oraz w krajach niemieckojęzycznych, w tym opis dokumentów zawierających branżowe i urzędowe wytyczne dotyczące sporządzania tłumaczeń. W rozdziale drugim dokonano charakterystyki językowej polskiego i niemieckiego języka prawa oraz wyroków sądowych w sprawach cywilnych jako gatunków tekstu. Trzeci rozdział monografii jest poświęcony pomocom tłumaczeniowym w przekładzie, a dokładniej – w wyszukiwaniu ekwiwalentów terminów prawniczych oraz ekwiwalentów frazeologizmów prawniczych niemieckiego i polskiego wyroku w sprawie rozwodowej. Zawiera on m.in. ogólną charakterystykę pomocy tłumaczeniowych, opis korpusu badawczego, metodologii badań i celu przeprowadzonego badania. W rozdziale (który ma charakter praktyczny) zaprezentowane zostały zestawienia wyników wyszukiwania ekwiwalentów terminów i frazeologizmów niemieckiego oraz polskiego wyroku rozwodowego za pomocą poszczególnych pomocy tłumaczeniowych. Następnie dokonano ich oceny ilościowej i jakościowej, wymieniono także wady i zalety wykorzystanych pomocy tłumaczeniowych. W rozdziale czwartym niniejszej monografii scharakteryzowano grupę badanych i przedstawiono cel analizy sporządzonych przez nią translatów. Następnie dokonano opisu sposobu przeprowadzenia badania i omówiono kryteria oceny prac egzaminacyjnych podczas egzaminu na tłumacza przysięgłego. W dalszej części tego rozdziału przedstawione zostały wyniki analizy translatów sporządzonych przez grupę badanych. Rozdział piąty książki zawiera propozycje autorskich ćwiczeń, które mogą zostać wykorzystane na zajęciach translatorycznych. Ćwiczenia te dotyczą polisemii wewnętrznej i zewnętrznej, pluricentryzmu językowego, makrostruktury wyroków cywilnych, formalnych aspektów wykonywania tłumaczeń poświadczonych, kształcenia umiejętności językowych w zakresie języka ojczystego oraz błędów krytycznych w tłumaczeniu. Ostatni podrozdział rozdziału piątego publikacji jest poświęcony wykorzystaniu wybranych narzędzi cyfrowych w ewaluacji wiedzy studentów na zajęciach translatorycznych.

Theessence of this doctoral dissertation are Polish and German civil court judgments as the subject of certified translation in translation didactics. The first chapter of the dissertation contains, among others, definitions of certified translation and selected types of translations, information on the practice of the profession of sworn translator in Poland and in German-speaking countries, including a description of documents containing industry and official guidelines for the preparation of translations. In the second chapter, there is a characteristic of the Polish language and the German language of law as well as a characteristics of civil court judgments as text genres. The third chapter is devoted to translation aid in translation, specifically in the search for equivalents of legal terms and equivalents of legal phraseological expressions of German and Polish divorce judgments. It contains, among other things, a general characteristic of translation aid, description of the research corps, research methodology and purpose of research. Furthermore, this practical chapter presents the results of searching for equivalents of terms and phraseology of German and Polish divorce judgements by means of individual translation aids, followed by their quantitative and qualitative assessment, as well as the advantages and disadvantages of the used translation aids. In the fourth chapter, a group of respondents was characterized and the purpose of analysis of the translates prepared by them was presented. This is followed by a description of means of conducting the study and a discussion of criteria for assessing exam papers during examination for a sworn translator. The further part of the chapter contains the outcomes of the analysis of translates prepared by a group of respondents. The fifth chapter of the dissertation contains suggestions for original exercises to be used in translation classes. These exercises concern internal and external polysemy, linguistic pluricentrism, macrostructure of civil judgments, formal aspects of performing certified translations, shaping language skills in the field of native language and critical errors in translation. The last subsection of chapter five is devoted to the use of selected digital tools in the evaluation of pupils’ knowledge in translation classes.